50 bài tập về Xác định công thức phân tử, công thức cấu tạo, gọi tên anđehit (có đáp án 2024) và cách giải

Dạng 1: Bài tập xác định công thức phân tử, công thức cấu tạo, gọi tên anđehit và cách giải – Hóa học lớp 11

A. Lý thuyết và phương pháp giải

- Anđehit là những hợp chất hữu cơ mà phân tử có nhóm –CH=O liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon hoặc nguyên tử hiđro.

- Anđehit no, mạch hở, đơn chức có:

CTCT: C_xH_2x+1 - CHO (x ≥ 1) hoặc CTPT: C_nH_2nO (n ≥ 2)

- Công thức chung: C_nH_2n+2-m-2a(CHO)_m hay R(CHO)_n

- Cách gọi tên:

+ Tên thay thế của các anđehit no, đơn chức, mạch hở được cấu tạo như sau:

Tên hiđrocacbon no tương ứng với mạch chính + al

Ví dụ: CH₃CHO: tên thay thế etanal

+ Tên thông thường: anđehit + tên axit tương ứng.

Ví dụ: CH₃CHO: tên thường anđehit axetic

- Xác định công thức phân tử của anđehit dựa vào phản ứng đốt cháy

$n_{C{O}_2}=n_{H_{2}O}$→ Anđehit no, đơn chức, mạch hở.

- Xác định công thức phân tử của anhđehit dựa vào tỉ lệ C, H, O

Gọi công thức phân tử anđehit là C_xH_yO_z

Ta có: x : y : z = $\frac{\%m_C}{12}:\frac{\%m_H}{1}:\frac{\%m_O}{16}$ = n_C : n_H : n_O

B. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1:

A. propan.

B. propanal.

C. anđehit propionic.

D. anđehit axetic.

Đáp án C

Ví dụ 2:

A. isobutyranđehit.

B. anđehit isobutyric.

C. 2-metyl propanal.

D. A, B, C đều đúng.

Đáp án D

Ví dụ 3: Tỉ khối hơi của một anđehit X đối với hiđro bằng 28. Công thức cấu tạo của anđehit là

A. CH₃CHO.

B. CH₂=CH-CHO.

C. HCHO.

D. C₂H₅CHO.

Hướng dẫn giải:

M_X = 28.2 = 56 (g/mol)

Suy ra X là CH₂=CH-CHO.

Đáp án B

C. Bài tập tự luyện

Câu 1: Anđehit no, mạch hở, có công thức C_nH_mO₂. Mối quan hệ giữa n và m là

A. m = 2n.

B. m = 2n + 1.

C. m = 2n +2.

D. m = 2n – 2.

Hướng dẫn giải:

Gọi CTPT của anđehit no, mạch hở là C_nH_2n+2-2kO₂.

Ta có: anđehit no, mạch hở, hai chức $\to k=2$ $\to m=2n+2-4=2n-2$

Đáp án D

Câu 2:

A. C₄H₆O₂.

B. C₈H₁₂O₄.

C. C₂H₃O.

D. C₃H₉O₃.

Hướng dẫn giải:

CTPT của anđehit là: (C₂H₃O)_n

Do anđehit no, mạch hở nên số liên kết $\mathrm{\pi }$bằng số nguyên tử oxi.

$\to k=n=\frac{2n.2+2-3n}{2}\Rightarrow n=2$

$\to C_4{H}_6{O}_2$

Đáp án A

Câu 3: Tên thay thế của CH₃CHO là

A. metanal.

B. matanol.

C. etanol.

D. etanal.

Hướng dẫn giải:

CH₃CHO: etanal.

Đáp án D

Câu 4: Một anđehit hai chức A có 55,2% oxi về khối lượng. Công thức phân tử của A là

A. C₂H₂O₂.

B. C₃H₆O₂.

C. C₄H₆O₂.

D. C₃H₄O₂.

Hướng dẫn giải:

Công thức A: R(CHO)₂

$\begin{array}{l}\%O=\frac{2.16}{R+29.2}.100\%=55,2\%\\ \Rightarrow R=0\end{array}$

Vậy A là C₂H₂O₂

Đáp án A

Câu 5:

A. no, đơn chức, mạch hở.

B. không no đơn chức.

C. no, đa chức.

D. không no, hai chức.

Hướng dẫn giải:

Vì đốt cháy thu được số mol CO₂ = số mol H₂O, trong phân tử có một liên kết đôi tại nhóm chức anđehit còn gốc hiđrocacbon no, mạch hở vậy anđêhit là no, đơn chức, mạch hở.

Đáp án A

Câu 6:

A. n > 0; a 0; m 1.

B. n 0; a 0; m 1.

C. n > 0; a > 0; m > 1.

D. n 0; a > 0; m 1.

Đáp án B

Câu 7:

A. 2.

B. 3.

C. 4.

D. 5.

Hướng dẫn giải:

Có 4 đồng phân cấu tạo của C₅H₁₀O tham gia phản ứng tráng gương:

1. CH₃-CH₂-CH₂-CH₂-CHO

2. CH₃-CH(CH₃)-CH₂-CHO

3. CH₃-CH₂-CH(CH₃)-CHO

4. CH₃-C(CH₃)₂-CHO

Đáp án C

Câu 8:

A. HCHO.

B. CH₃CHO.

C. C₂H₅CHO.

D. C₃H₇CHO.

Hướng dẫn giải:

Thử đáp án ta có:

HCHO: $\%H=\frac{2}{12+2+16}.100\%=6,67\%$

CH₃CHO: $\%H=\frac{4}{12.2+4+16}.100\%=9,09\%$

C₂H₅CHO: $\%H=\frac{6}{12.3+6+16}.100\%=10,345\%$

C₃H₇CHO: $\%H=\frac{8}{12.4+8+16}.100\%=11,11\%$

Đáp án C

Câu 9:

A. anđehit fomic.

B. anđehit axetic.

C. anđehit acrylic.

D. anđehit benzoic.

Hướng dẫn giải:

Do thể tích và khối lượng bằng nhau nên suy ra khối lượng mol bằng nhau.

M_A = 44 $\to M_{RCHO}=44\to R=15$

$\Rightarrow C{H}_{3}CHO$

Đáp án B

Câu 10:

A. A là anđehit hai chức.

B. A còn có đồng phân là các axit cacboxylic.

C. A là anđehit no.

D. Trong phản ứng tráng gương, một phân tử A chỉ cho 2 electron.

Hướng dẫn giải:

%O = 100 – 55,81 – 6,97 = 37,22%

Gọi công thức A là C_xH_yOz

Ta có: x : y : z = $\frac{\%C}{12}:\frac{\%H}{1}:\frac{\%O}{16}=\frac{55,81}{12}:\frac{6,97}{1}:\frac{37,22}{16}=2:3:1$

Suy ra A là (C₂H₃O)_n

Giả sử n = 1 thì A là CH₃CHO.

Ta thấy A,B, C đều sai.

Giả sử n = 2 thì A là (C₂H₃O)₂

Ta thấy A, B, C đúng và D sai

Đáp án D