50 bài tập về xác định công thức cấu tạo este, chất béo (có đáp án 2024) – Hoá học 12

Các dạng bài toán xác định công thức cấu tạo este, chất béo và cách giải – Hoá học lớp 12

A. Phương pháp giải

Một số lưu ý khi làm bài tập:

- Áp dụng công thức tính độ bất bão hòa k

$\mathrm{k}=\frac{2.\mathrm{C}+2-\mathrm{H}}{2}$

- Este đơn chức tạo bởi ancol đơn chức và axit đơn chức: RCOOR’ (R’$\ne$H)

- Este được tạo bởi ancol n chức và axit m chức: R_n(COO)_n.mR’_m

- Este no, đơn chức, mạch hở: C_nH_2nO₂ (n ≥ 2)

- Este không no, đa chức: C_nH_2n-2kO_z

- Đốt cháy thu được ${\mathrm{n}}_{{\mathrm{CO}}_2}={\mathrm{n}}_{{\mathrm{H}}_2\mathrm{O}}\to$este no, đơn chức, mạch hở.

- Este đơn chức sau thủy phân tạo 2 muối $\to$ este của phenol hoặc đồng đẳng của phenol.

${\mathrm{RCOOC}}_6{\mathrm{H}}_4-\mathrm{R}\text{'}+2\mathrm{NaOH}\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }\mathrm{RCOONa}+\mathrm{R}\text{'}{\mathrm{C}}_6{\mathrm{H}}_4\mathrm{COONa}+{\mathrm{H}}_2\mathrm{O}$

- Sản phẩm sau thủy phân có khả năng làm mất màu nước brom $\to$este chứa C=C.

- Sản phẩm sau thủy phân có khả năng tham gia phản ứng tráng gương

$\to$este của axit fomic hoặc gốc rượu có C mang nối đôi gắn trực tiếp với nhóm cacboxyl: $\mathrm{RCOOCH}=\mathrm{CH}-\mathrm{R}\text{'}$

B. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1:

A. CH₃COO-CH=CH₂

B. HCOO-CH=CH-CH₃

C. HCOO-CH₂CH=CH₂

D. CH₂=CH-COOCH₃

Lời giải

$\mathrm{k}=\frac{2.\mathrm{C}+2-\mathrm{H}}{2}=\frac{2.4+2-6}{2}=2$

$\to$Có 2 liên kết trong đó 1C=O và 1C=C

+) Thu được ancol $\to$C mang nối đôi không liên kết trực tiếp với O của COO.

+) Ancol thu được có khả năng làm mất màu brom $\to$ ancol chứa C=C

$\to$Chọn C

Ví dụ 2:

A. C₂H₅COOCH₃

B. CH₃COOC₂H₅

C. HCOOC₃H₇

D. C₂H₅COOC₂H₅

Lời giải:

${\mathrm{n}}_{{\mathrm{O}}_2}={\mathrm{n}}_{\mathrm{X}}=0,05\mathrm{mol}\to {\mathrm{M}}_{\mathrm{X}}=88\mathrm{g}\to {\mathrm{C}}_4{\mathrm{H}}_8{\mathrm{O}}_2$

Xét $11\mathrm{g}\mathrm{X}:{\mathrm{n}}_{\mathrm{X}}=0,125\mathrm{mol}={\mathrm{n}}_{\mathrm{RCOONa}}$

→ X là CH₃COOC₂H₅

→ Chọn B

C. Bài tập tự luyện

Câu 1:

A. CH₃CH₂COOC₆H₅.

B. CH₃COOCH₂C₆H₅.

C. HCOOCH₂CH₂C₆H₅.

D. HCOOCH₂C₆H₄CH₃

Câu 2: Cho sơ đồ phản ứng:

$\text{EsteX}\left({\text{C}}_{\text{4}}{\text{H}}_{\text{n}}{\text{O}}_{\text{2}}\right)\underset{\mathrm{t}°}{\overset{+\mathrm{NaOH}}{\to }}\text{Y}\underset{\mathrm{t}°}{\overset{+\text{dd}{\mathrm{AgNO}}_3/{\mathrm{NH}}_3}{\to }}\text{Z}\underset{\mathrm{t}°}{\overset{+\mathrm{NaOH}}{\to }}{\text{C}}_{\text{2}}{\text{H}}_{\text{3}}{\text{O}}_{\text{2}}\text{Na}$

Công thức cấu tạo của X thỏa mãn sơ đồ đã cho là

A. CH₂=CHCOOCH₃.

B. CH₃COOCH₂CH₃.

C. HCOOCH₂CH₂CH₃.

D. CH₃COOCH=CH₂.

Câu 3:

A. CH₃COOCH=CH₂.

B. HCOOCH=CH₂.

C. CH₃COOC(CH₃)=CH₂.

D. HCOOC(CH₃)=CH₂.

Câu 4:

$\begin{array}{l}\left(1\right)\mathrm{X}+\mathrm{NaOH}\mathrm{du}\stackrel{{\mathrm{t}}^0}{\to }{\mathrm{X}}_1+{\mathrm{X}}_2+{\mathrm{X}}_3\\ \left(2\right){\mathrm{X}}_2+{\mathrm{H}}_2\stackrel{\mathrm{Ni},{\mathrm{t}}^0}{\to }{\mathrm{X}}_3\\ \left(3\right){\mathrm{X}}_1+{\mathrm{H}}_2{\mathrm{SO}}_4\mathrm{loang}\stackrel{{\mathrm{t}}^0}{\to }\mathrm{Y}+{\mathrm{Na}}_2{\mathrm{SO}}_4\end{array}$

Công thức cấu tạo của Y là

A. HOOC-CH=CH-COOH

B. HOOC-CH₂-CH₂-COOH

C. CH₂=CH-COOH

D. HOOC-CH₂-COOH

Câu 5:

A. HCOOC₂H₅.

B. CH₃COOC₂H₅.

C. C₂H₅COOC₂H₅.

D. C₂H₃COOC₂H₅.

Câu 6: Este đơn chức X có tỉ khối hơi so với CH₄ là 6,25. Cho 20 gam X tác dụng với 300 ml dung dịch KOH 1M (đun nóng). Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được 28 gam chất rắn khan. Công thức cấu tạo của X là

A. CH₃-CH₂-COO-CH=CH₂.

B. CH₂=CH-COO-CH₂-CH₃.

C. CH₂=CH-CH₂- COO -CH₃.

D. CH₃-COO-CH=CH-CH₃.

Câu

A. HCOOCH₂CH₂CHOCOH.

B. HCOOCH₂CH(CH₃)OCOH.

C. CH₃COOCH₂CH₂OCOCH₃.

D. HCOOCH₂CHOCOCH₃.

Câu 8:

A. (HCOO)₂C₂H₄và 6,6

B. HCOOCH₃và 6,7

C. CH₃COOCH₃và 6,7

D. HCOOC₂H₅và 9,5

Câu 9:

A. HCOOH

B. CH₃CH₂COOH

C. CH₃CH₂CH₂COOH

D. CH₃COOH

Câu 10:

Phần 1. Đem đốt cháy hoàn toàn thu được 13,44 lít CO₂ (đktc) và 10,8 gam nước

Phần 2. Cho tác dụng hết với 50 gam dung dịch NaOH 20%, cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được 16,3 gam chất rắn. Công thức cấu tạo thu gọn của X là:

A. C₂H₃COOCH₃

B. HCOOC₃H₇

C. CH₂=CHCOOCH₃

D. CH₃COOC₂H₅

Đáp án tham khảo

1A

2D

3C

4D

5B

6A

7B

8B

9D

10D