Giải SBT Hóa 9 Bài 4: Một số axit quan trọng

Mục lục Giải SBT Hóa 9 Bài 4: Một số axit quan trọng

Bài 4.1 trang 6 SBT Hóa 9: Dung dịch H₂SO₄ loãng tác dụng được với các chất trong dãy :

A. CuO, BaCl₂, NaCl, FeCO₃

B. Cu, Cu(OH)₂, Na₂CO₃, KCl

C. Fe ; ZnO ; MgCl₂ ; NaOH

D. Mg, BaCl₂ ; K₂CO₃, Al₂O₃

Lời giải:

Đáp án D

Axit H₂SO₄ là một axit mạnh nên nó có những tính chất sau:

+ Làm quỳ tím hóa đỏ

+ Tác dụng với kim loại đứng trước H trong dãy hoạt động kim loại

+ Tác dụng với oxit bazơ và bazơ

+ Tác dụng với một số muối để sinh ra kết tủa hoặc giải phóng khí.

→ Đáp án D thỏa mãn

Phương trình hóa học:

Mg + H₂SO₄ → MgSO₄ + H₂↑

BaCl₂ + H₂SO₄ → BaSO₄↓ + 2HCl

K₂CO₃ + H₂SO₄ → K₂SO₄ + CO₂↑ + H₂O

Al₂O₃ + 3H₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3H₂O

Bài 4.2 trang 6 SBT Hóa 9: Cần phải điều chế một lượng muối đồng sunfat. Phương pháp nào sau đây tiết kiệm được axit sunfuric ?

a) Axit sunfuric tác dụng với đồng(II) oxit.

b) Axit sunfuric đặc tác dụng với đồng kim loại.

Viết các phương trình hoá học và giải thích.

Lời giải:

Ta có phương trình:

a) CuO + H₂SO₄ → CuSO₄ + H₂O

b) Cu + 2H₂SO_{4  đ} → CuSO₄  + SO₂ + 2H₂O

Giả sử cần điều chế 1 mol CuSO₄

Theo phương trình (a), = 1 mol

Theo phương trình (b), = 2 mol

⇒ Dùng theo phương pháp a tiết kiệm axit hơn

Bài 4.3 trang 7 SBT Hóa 9: Cho những chất sau : đồng, các hợp chất của đồng và axit sunfuric. Hãy viết những phương trình hoá học điều chế đồng(II) sunfat từ những chất đã cho, cần ghi rõ các điều kiện của phản ứng.

Lời giải:

Có các chất: Cu; các hợp chất của đồng là CuO, Cu(OH)₂, các muối đồng là CuCl₂, CuSO₃ hoặc Cu(NO₃)₂ ; H₂SO₄.

Các phương trình hóa học có thể điều chế từ các chất trên là:

- Cu và H₂SO₄ (đặc)

Cu + 2H₂SO_{4 đ} → CuSO₄ + SO₂ + 2H₂O

- CuO và H₂SO₄

CuO + H₂SO₄ → CuSO₄ + H₂O

- Cu(OH)₂ và H₂SO₄

Cu(OH)₂ + H₂SO₄ → CuSO₄ + 2H₂O

- CuSO₃ và H₂SO₄

CuSO₃ + H₂SO₄ → CuSO₄ + SO₂↑ + H₂O

Bài 4.4 trang 7 SBT Hóa 9: Có 3 lọ không nhãn, mỗi lọ đựng một trong những chất rắn sau : CuO, BaCl₂, Na₂CO₃. Hãy chọn một thuốc thử để có thể nhận biết được cả ba chất trên. Giải thích và viết phương trình hoá học.

Lời giải:

Chọn thuốc thử là dung dịch H₂SO₄.

- Chất rắn tan trong dung dịch H₂SO₄ tạo thành dung dịch màu xanh lam là CuO.

CuO + H₂SO₄ → CuSO_{4  (màu xanh)}  + H₂O

- Chất rắn tác dụng với dung dịch H₂SO₄ tạo nhiều bọt khí là Na₂CO₃

Na₂CO₃ + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + H₂O + CO₂ ↑

- Chất rắn tan trong dung dịch H₂SO₄ tạo kết tủa trắng là BaCl₂

BaCl₂ + H₂SO₄ → BaSO₄↓ + 2HCl

Bài 4.5 trang 7 SBT Hóa 9: Có 4 lọ không nhãn, mỗi lọ đựng một dung dịch không màu là: HCl, H₂SO₄, NaCl, Na₂SO₄. Hãy nhận biết dung dịch đựng trong mỗi lọ bằng phương pháp hoá học. Viết các phương trình hoá học.

Lời giải:

- Lấy mẫu thử và đánh số thứ tự tương ứng.

- Nhúng mẩu quỳ vào các mẫu thử, hiện tượng:

+ Quỳ tím chuyển đỏ: HCl, H₂SO₄ (nhóm I)

+ Quỳ tím không đổi màu: NaCl, Na₂SO₄ (nhóm II)

- Phân biệt hai axit trong nhóm I bằng BaCl₂ (hoặc Ba(NO₃)₂ hoặc bằng Ba(OH)₂), hiện tượng:

+ Xuất hiện kết tủa trắng là: H₂SO₄

H₂SO₄ + BaCl₂ → BaSO₄↓ + 2HCl

+ Không hiện tượng: HCl

- Phân biệt hai muối trong nhóm II cũng dùng BaCl₂ ( hoặc Ba(NO₃)₂ hoặc Ba(OH)₂), hiện tượng:

+ Xuất hiện kết tủa trắng là: Na₂SO₄

Na₂SO₄ + BaCl₂ → BaSO₄↓ + 2NaCl

+ Không hiện tượng: NaCl

- Dán nhãn các chất đã nhận biết.

Bài 4.6 trang 7 SBT Hóa 9: Cho một lượng bột sắt dư vào 50 ml dung dịch axit sunfuric. Phản ứng xong, thu được 3,36 lít khí hiđro (đktc).

a) Viết phương trình hoá học.

b) Tính khối lượng sắt đã tham gia phản ứng.

c) Tính nồng độ mol của dung dịch axit sunfuric đã dùng.

Lời giải:

a) Phương trình hóa học:

Fe + H₂SO₄ → FeSO₄ + H₂↑

b) Theo bài, ta có:

$n_{H_2}=\frac{\mathrm{3,36}}{\mathrm{22,4}}=\mathrm{0,15}mol$

Theo phương trình:

$n_{Fe}=n_{H_2}$= 0,15 mol → m_Fe = 0,15 .56 = 8,4 gam.

c) Theo phương trình:

$n_{H_{2}S{O}_4}=n_{H_2}$= 0,15 mol

→ $C_{M\left(H_{2}S{O}_4\right)}$ = $\frac{\mathrm{0,15}}{\mathrm{0,05}}$ = 3M.

Bài 4.7* trang 7 SBT Hóa 9: Trung hoà 20 ml dung dịch H₂SO₄ 1M bằng dung dịch NaOH 20%.

a) Viết phương trình hoá học.

b) Tính khối lượng dung dịch NaOH cần dùng.

c) Nếu trung hoà dung dịch axit sunfuric trên bằng dung dịch KOH 5,6%, có khối lượng riêng là 1,045 g/ml, thì cần bao nhiêu ml dung dịch KOH ?

Lời giải:

a) Phương trình hoá học :

H₂SO₄ + 2NaOH → Na₂SO₄ + 2H₂O

b) Theo bài ta có:$n_{H_{2}S{O}_4}=1.\frac{20}{1000}=\mathrm{0,02}mol$

Tính theo phương trình ta có:

- Khối lượng NaOH tham gia phản ứng:

m_NaOH = 0,04.40 = 1,6 gam.

- Khối lượng dung dịch NaOH cần dùng :

m_{dung dịch NaOH} = $\frac{\mathrm{1,6.100}}{20}$ = 8 gam

c) Tìm thể tích dung dịch KOH

- Phương trình hoá học :

H₂SO₄ + 2KOH → K₂SO₄ + 2H₂O

- Số mol KOH tham gia phản ứng:

$n_{KOH}=2n_{H_{2}S{O}_4}$= 0,02 . 2 = 0,04 mol

- Khối lượng KOH tham gia phản ứng :

m_KOH = 0,04 . 56 = 2,24 gam.

- Khối lượng dung dịch KOH cần dùng :

m_{dung dịch KOH} =  $\frac{\mathrm{2,24}.100}{\mathrm{5,6}}$ = 40 gam

- Thể tích dung dịch KOH cần dùng:

V_{dung dịch KOH} = $\frac{40}{\mathrm{1,045}}$ ≈ 38,278 ml

Bài 4.8* trang 7 SBT Hóa 9: Cho dung dịch HCl 0,5M tác dụng vừa đủ với 21,6 gam hỗn hợp A gồm Fe, FeO, FeCO₃. Thấy thoát ra một hỗn hợp khí có tỉ khối đối với H₂ là 15 và tạo ra 31,75 gam muối clorua.

a) Tính thể tích dung dịch HCl đã dùng.

b) Tính % khối lượng của mỗi chất trong hỗn hợp A.

Lời giải:

Phương trình hóa học :

Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂↑

FeO + 2HCl → FeCl₂ + H₂O

FeCO₃ + 2HCl → FeCl₂ + H₂O + CO₂↑

a) Tính thể tích dung dịch HCl:

$n_{HCl}=2n_{FeC{l}_2}$= $\frac{\mathrm{2.31,75}}{127}$ = 0,5 mol

V_HCl = $\frac{n}{C_M}=\frac{\mathrm{0,5}}{\mathrm{0,5}}$ = 1 lít

b) Tính % khối lượng: Gọi số mol Fe, FeO, FeCO₃ trong hỗn hợp là x, y, z

=> x + y + z = 0,25         (1)

Theo phương trình hóa học :

$n_{H_2}=xmol;n_{C{O}_2}=zmol$

$\begin{array}{l}\to \overline{M}=\frac{2x+44z}{x+z}=15.2\\ \to 2x-z=0\left(2\right)\end{array}$

Mặt khác : 56x + 72y + 116z = 21,6   (3)

Từ (1), (2) và (3) → x = 0,05 mol; y = 0,1 mol; z = 0,1 mol

Phần trăm về khối lượng của mỗi chất trong hỗn hợp A là: