Soạn bài Những cánh buồm - Ngắn nhất Cánh diều

Soạn bài Những cánh buồm

1. Chuẩn bị

Yêu cầu (trang 21 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2)

- Xem lại phần Kiến thức ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.

- Những cánh buồm là một bài thơ tự do, không quy định bắt buộc về số dòng, số tiếng; câu thơ dài ngắn khác nhau; có thể có vần hoặc không vần…Các văn bản thơ trong Bài 7 đều là thơ tự do.

- Khi đọc một văn bản thơ, trong đó có bài thơ tự do, cần chú ý đến vần, nhịp, biện pháp tu từ, từ ngữ và hình ảnh,…

- Đọc trước văn bản Những cánh buồm và tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Hoàng Trung Thông.

- Nhớ lại những ước mơ của em khi còn nhỏ. Chia sẻ với các bạn về một trong những mơ ước ấy.

Trả lời:

- Thông tin về tác giả Hoàng Trung Thông:

+ Hoàng Trung Thông (1925 - 1993)

+ Quê: Quỳnh Đôi, Quỳnh Lưu, Nghệ An

+ Thơ của ông giản dị, cô đọng, chứa đựng cảm xúc trong sáng.

+ Nhiều bài thơ của ông đã được phổ nhạc.

- Những ước mơ của em khi còn nhỏ: làm cô giáo dạy văn, làm một họa sĩ nổi tiếng, có một khu vườn rộng trồng thật nhiều hoa, … Em rất thích làm cô giáo, được đến lớp, được dạy các bạn nhỏ học bài, tập viết, tập đọc.

2. Đọc hiểu

* Nội dung chính: Bài thơ nói về tình cảm cha con đồng thời ca ngợi ước mơ và khát vọng của tuổi trẻ.

* Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1 (trang 22 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2)

Trả lời:

- Không gian: bãi cát mịn, biển trong xanh.

- Thời gian: buổi sớm mai, sau trận mưa đêm, có ánh mặt trời rực rỡ.

Câu 2 (trang 22 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2)

Trả lời:

Từ láy	Nghĩa
Rực rỡ	Có màu sắc tươi sáng đẹp đẽ và nổi bật hẳn lên, làm cho ai cũng phải chú ý
Lênh khênh	Cao quá mức, gây ấn tượng không cân đối, dễ đổ, dễ ngã
Rả rích	Từ gợi tả những âm thanh không to, không cao, lặp đi lặp lại đều đều và kéo dài như không dứt
Phơi phới	Ở trạng thái mở rộng, tung bay trước gió; từ gợi tả vẻ vui tươi đầy sức sống của cái gì đang phát triển, đang dâng lên mạnh mẽ
Trầm ngâm	Có dáng vẻ đang suy nghĩ, nghiền ngẫm điều gì
Thầm thì	Nói khẽ và kín

Câu 3 (trang 22 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2)

Trả lời:

Cử chỉ của cha: mỉm cười xoa đầu con nhỏ.

Tâm sự của cha: Mong chờ và hi vọng con lớn lên sẽ khám phá những vùng đất mới lạ mà cha chưa từng đặt chân tới.

Câu 4 (trang 22 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2)

Trả lời:

Dấu chấm lửng trong khổ thơ này có tác dụng: thể hiện lời nói ngập ngừng, suy nghĩ. Thể hiện suy tư và ước mong của cha.

Câu 5 (trang 23 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2)

Trả lời:

Ước mơ của người con gợi cho người cha nhớ đến những ước mơ của mình khi còn nhỏ. Người cha cũng từng khao khát được đi xa, đến những vùng đất mới để tìm hiểu những điều mới lạ.

* Trả lời câu hỏi cuối bài:

Trả lời:

- Đây là bài thơ tự do. Thơ tự do là thể thơ không quy định bắt buộc về số câu, số tiếng, cách phân dòng, hiệp vần, sự luân phiên bằng trắc và nhịp điệu. Tất cả các yếu tố này đều có thể thay đổi tùy thuộc vào cảm xúc của nhà thơ nên cách biểu đạt tự do hơn các thể thơ khác.

Câu 2 (trang 23 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2)

Trả lời:

- Hai cha con trò chuyện về sự mênh mông, vô tận của biển khơi và khát vọng khám phá những vùng đất xa xôi.

- Cảnh hai cha con dạo chơi trên biển:

+ Thời gian: buổi sớm mai, sau một trận mưa đêm, có ánh Mặt Trời rực rỡ.

+ Không gian: bãi cát mịn, biển trong xanh.

+ Cha “lênh khênh” dắt con “tròn chắc nịch” đi trên cát và trò chuyện.

Câu 3 (trang 23 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2)

Trả lời:

- Hình ảnh “cánh buồm” được nhắc tới 3 lần ở dòng thơ số 14 (Theo cánh buồm đi mãi đến nơi xa) và dòng số 21,22 (Con lại trỏ cánh buồm xa khẽ nói: / Cha mượn cho con cánh buồm trắng nhé)

- “Cánh buồm” tượng trưng cho phương tiện để hiện thực hóa khát vọng được đi khắp đó đây, khám phá những điều mới mẻ của con người.

Câu 4 (trang 23 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2)

Trả lời:

- Trong bài thơ, người con hỏi và nói với cha:

“Cha ơi!

Sao xa kia chỉ thấy nước thấy trời

Không thấy nhà, không thấy cây, không thấy người ở đó?

[…]

Cha mượn cho con buồm trắng nhé,

Để con đi…”

Qua những câu hỏi, lời nói ở trên, người con muốn được đến những nơi “chưa hề đi đến” để khám phá những điều mới mẻ ở đó. Đó là ước mơ rất hồn nhiên, ngây thơ, trong sáng và đẹp đẽ.

Câu 5 (trang 23 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2)

Trả lời:

- Ước mơ của người con gợi cho cha nhớ đến những ước mơ, suy nghĩ của bản thân ngày nhỏ. Người cha cùng từng khao khát được đi xa, đến những vùng đất mới để tìm hiểu những điều mới lạ.

- Đóng vai người cha: Trước những háo hức của con, tôi thấy mình được sống dậy với ước mơ thuở nhỏ. Tôi ân cần bảo con hãy cứ đi theo tiếng gọi của ước mơ và khám phá ước mơ. Thấy sự háo hức, trầm tư và cả ánh mắt ngập tràn niềm tin của con, tôi cảm thấy thật hạnh phúc. Tôi chỉ mong con sẽ vững niềm tin và đủ kiên định để theo đuổi mơ ước của mình. Đó ắt hẳn là hành trình đẹp trong đời con.

Câu 6 (trang 23 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2)

Trả lời:

Em thích nhất khổ thơ “Cha mỉm cười xoa đầu con nhỏ…. Nơi đó cha chưa hề đi đến.” Khổ thơ thể hiện sự dịu dàng, trìu mến cùng tình yêu thương của người cha dành cho con, cùng với đó là khao khát tìm hiểu thế giới mà cha muốn con thực hiện.