Soạn bài Ca Huế - Ngắn nhất Cánh diều

Soạn bài Ca Huế

1. Chuẩn bị

Yêu cầu (trang 103 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1)

- Xem lại phần Kiến thức Ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.

- Khi đọc văn bản giới thiệu quy tắc, luật lệ của một hoạt động hay trò chơi, các em cần chú ý:

+ Văn bản thông tin này giới thiệu về hoạt động hay trò chơi gì?

+ Hoạt động hay trò chơi đó có những quy tắc, luật lệ nào cần lưu ý?

+ Các thông tin trong văn bản có ý nghĩa như thế nào với xã hội nói chung và với cá nhân em nói riêng?

Trả lời:

+ Văn bản thông tin này giới thiệu về hoạt động ca Huế trên sông Hương

+ Ca Huế có những quy tắc, luật lệ cần lưu ý:

- Môi trường diễn xướng: không gian hẹp

- Không trình diễn trước đám đông hoặc hát dưới ánh Mặt Trời

- Số lượng người trình diễn: 8-10 người

- Số lượng nhạc công: 5-6 người

- Biên chế của dàn nhạc phải sử dụng đạt chuẩn 4 hoặc 5 nhạc cụ trong dàn ngũ tuyệt cổ điển: đàn nguyệt, đàn tì bà, đàn nhị, đàn tranh, đàn tam và tùy theo từng trường hợp.

+ Các thông tin trong văn bản có ý nghĩa truyền đạt thông tin, kiến thức bổ ích về ca Huế cho xã hội nói chung và với cá nhân em nói riêng

+ Ca Huế là một thể loại âm nhạc cổ truyền của xứ Huế, Việt Nam.

- Hệ thống bài bản phong phú gồm khoảng 60 tác phẩm thanh nhạc và khí nhạc theo hai điệu thức lớn là điệu Bắc, điệu Nam và một hệ thống “hơi” diễn tả nhiều sắc thái tình cảm đặc trưng

- Ca Huế có cấu trúc chặt chẽ, nghiêm ngặt, mang nhiều yếu tố “chuyên nghiệp” bác học về cấu trúc, ca từ và phong cách biểu diễn

- Đi liền với ca Huế là dàn nhạc Huế với bộ ngũ tuyệt Tranh, Tỳ, Nhị, Nguyệt, Tam, xen với Bầu, Sáo và bộ gõ trống Huế, sanh loan, sanh tiền

- Ca Huế hình thành từ dòng ca nhạc dân gian và ca nhạc cung đình, nhã nhặn, trang trọng, uy nghi.

2. Đọc hiểu

* Nội dung chính: Văn bản cung cấp kiến thức cơ bản về hoạt động trình diễn ca Huế theo lối đơn giản, ngắn gọn, giúp đông đảo đối tượng người đọc có thể dễ dàng tiếp cận. Qua đó, văn bản có tác dụng hiệu quả trong việc lan tỏa hiểu biết về ca Huế - một di sản văn hóa của dân tộc và nhắc nhở con người về ý thức, trách nhiệm trong việc bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể này.

* Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1 (trang 103 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1)

Trả lời:

Ca Huế khởi nguồn từ hát cửa quyền trong cung vua phủ chúa, với hình thức diễn xướng mang tính bác học, dành cho giới thượng lưu say mê nghệ thuật.

Câu 2 (trang 104 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1)

Trả lời:

Quy định về luật lệ của ca Huế:

- Môi trường diễn xướng: không gian hẹp

- Không trình diễn trước đám đông hoặc hát dưới ánh Mặt Trời

- Số lượng người trình diễn: 8-10 người (trong đó, số lượng nhạc công: 5-6 người)

- Biên chế của dàn nhạc phải sử dụng đạt chuẩn 4 hoặc 5 nhạc cụ trong dàn ngũ tuyệt cổ điển: đàn nguyệt, đàn tì bà, đàn nhị, đàn tranh, đàn tam và tùy theo từng trường hợp

Câu 3 (trang 104 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1)

Trả lời:

Biểu diễn truyền thống	Biểu diễn cho du khách
Người biểu diễn và người thưởng thức có mối quan hệ thân thiết, có quen biết nhau hoặc có nghe về tài nghệ biểu diễn của nhau	Có người giới thiệu chương trình, quá trình hình thành, phát triển cũng như giá trị của ca Huế với các tiết mục biểu diễn minh họa của nghệ nhân
Buổi biểu diễn được xen kẽ với các nhận xét, đánh giá, bình phẩm giống như một cuộc tọa đàm nhỏ về nghệ thuật ca Huế	Mới xuất hiện trong khoảng nửa cuối thế kì XX, là loại hình biểu diễn ca Huế trong các hội làng, cưới hỏi và sau này phổ biến trong phục vụ du lịch trên sông Hương

Câu 4 (trang 105 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1)

Trả lời:

Thông tin chính của phần (3) là giá trị của ca Huế

* Trả lời câu hỏi cuối bài:

Câu 1 (trang 105 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1)

Trả lời:

Văn bản Ca Huế giới thiệu về hoạt động ca Huế, một hoạt động âm nhạc truyền thống lâu đời và rất nổi tiếng xứ Huế.

Câu 2 (trang 105 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1)

Trả lời:

- Ý kiến nêu trên chưa đúng, cần chỉnh lại: Văn bản gồm 3 phần:

+ Phần 1: nêu nguồn gốc ca Huế.

+ Phần 2: nêu môi trường diễn xướng của ca Huế.

+ Phần 3: nêu giá trị hoạt động của ca Huế.

Câu 3 (trang 105 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1)

Nội dung hoạt động	Quy định, luật lệ
Môi trường diễn xướng
Số lượng người trình diễn cho một buổi ca Huế	Khoảng từ 8 – 10 người
Số lượng nhạc công
Số lượng nhạc cụ
Phong cách biểu diễn

Trả lời:

Nội dung hoạt động	Quy định, luật lệ
Môi trường diễn xướng	Không gian hẹp
Số lượng người trình diễn cho một buổi ca Huế	Khoảng từ 8 đến 10 người
Số lượng nhạc công	Khoảng từ 5 đến 6 người
Số lượng nhạc cụ	4 hoặc 5 nhạc cụ
Phong cách biểu diễn	Có 2 hình thức: Biểu diễn truyền thống và biểu diễn cho du khách

Câu 4 (trang 105 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1)

Trả lời:

Câu văn đã khái quát được giá trị của hoạt động ca Huế: “Là thể loại âm nhạc kết hợp giữa dân gian, chuyên nghiệp và bác học của ca nhạc thính phòng, một thể loại âm nhạc đỉnh cao trong toàn bộ các di sản âm nhạc truyền thống Việt Nam, ca Huế đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia theo Quyết định số 1877/QĐ-BVHTTDL ngày 08 tháng 6 năm 2015”.

Câu 5 (trang 105 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1)

Trả lời:

Ca Huế là một thể loại âm nhạc cổ truyền của xứ Huế, Việt Nam, bao gồm ca và đàn, ở nhiều phương diện khá gần gũi với hát đào, làm từ dòng nhạc dân gian bình dị và cung đình nhã nhạc, thanh cao. Ca Huế hình thành từ dòng ca nhạc dân gian và dòng ca nhạc cung đình, nhã nhặn, trang trọng uy nghi nên có thần thái của ca nhạc thính phòng, thể hiện theo hai dòng lớn điệu Bắc và điệu Nam, với trên 60 tác phẩm thanh nhạc và khí nhạc. Thú nghe ca Huế tao nhã, đầy sức quyến rũ. Với kĩ thuật đàn và hát, ca Huế đặc biệt tinh tế nhưng ca Huế lại mang đậm sắc thái địa phương, phát sinh từ tiếng nói, giọng nói của người Huế nên gần gũi với Hò Huế, Lý Huế; là chiếc cầu nối giữa nhạc cung đình và âm nhạc dân gian.

Câu 6 (trang 105 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1)

Trả lời:

- Một số hoạt động ca nhạc truyền thống:

+ Hát quan họ Bắc Ninh.

+ Hát xoan ở Phú Thọ

+ Đờn ca tài tử Nam Bộ