Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu: “[...] Ta nhất sinh không vì vàng ngọc hay quyền thế

Giải Soạn văn 10 - Kết nối tri thức: Thực hành tiếng Việt trang 28

Câu 2 (trang 28 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu:

(Nguyễn Tuân, Chữ người tử tù)

a. Tìm năm từ Hán Việt trong đoạn văn trên.

b. Thử thay thế một từ Hán Việt trong đoạn văn trên bằng một từ hoặc cụm từ biểu đạt ý nghĩa tương đương. Hãy đối chiếu câu, đoạn văn gốc với câu, đoạn văn mới để rút ra nhận xét về sự thay thế này.

c. Dựa vào ngữ cảnh, hãy nêu tác dụng của việc sử dụng các từ Hán Việt trong đoạn văn trên.

Trả lời:

a. Các từ hán việt trong đoạn văn:

- Nhất sinh: cả một đời.

- Biệt nhỡn: cái nhìn trân trọng đặc biệt.

- Liên tài: biết quý cái tài.

- Thiên hạ: tất cả những gì dưới trời đất.

- Quyền thế: quyền hành và thế lực.

b. 

- Ví dụ thay từ “biệt nhỡn”: 

Ta rất cám cái tấm lòng trân trọng đặc biệt liên tài của các người. Nào ta có biết đâu một người như thầy quản đây mà lại có những sở thích cao quý như vậy. Thiếu chút nữa, ta đã phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ.

- Nhận xét: Câu văn ban đầu được sử dụng hay hơn và đúng với tinh thần văn bản.

c.

- Đặt trong hoàn cảnh văn bản, việc sử dụng từ hán việt là phù hợp nhất bởi nó vừa toát lên được không khí cổ kính, trang trọng, vừa truyền đạt được hết những thông điệp tác giả muốn truyền tải.