Anonymous
0
0
Giải KHTN 6 Bài 15 (Chân trời sáng tạo): Chất tinh khiết – Hỗn hợp
- asked 3 months agoVotes
0Answers
0Views
Giải KHTN 6 Bài 15: Chất tinh khiết – Hỗn hợp
Giải KHTN 6 trang 71
Mở đầu trang 71 KHTN 6: Ở bài 14 em đã được học các loại lương thực – thực phẩm. Chúng ở dạng tinh khiết hay hỗn hợp?
Lời giải:
Lương thực, thực phẩm thuộc dạng hỗn hợp.
Chất tinh khiết (chất nguyên chất) được tạo ra từ 1 chất duy nhất
Hỗn hợp được tạo ra khi hai hay nhiều chất trộn lẫn với nhau.
Câu hỏi thảo luận 1 trang 71 KHTN 6: Em hãy nêu một số biện pháp sử dụng nguyên liệu an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững
Lời giải:
Chỉ có duy nhất một chất có trong nước cất, bình khí oxygen y tế, sản phẩm đường tinh luyện và muối tinh.
Các thể của chất:
- Trong nước cất: lỏng
- Trong bình khí oxygen y tế: khí
- Trong sản phẩm đường tinh luyện và muối tinh: rắn
Câu hỏi thảo luận 2 trang 71 KHTN 6: Đường có vị ngọt, muối ăn có vị mặn, nước sôi ở 1000C và khí oxygen hóa lỏng ở -1830 C. Theo em, nếu lẫn tạp chất khác thì những tính chất trên có thay đổi không?
Lời giải:
Nếu lẫn tạp chất khác thì tính chất trên sẽ bị thay đổi.
Giải KHTN 6 trang 72
Câu hỏi thảo luận 3 trang 72 KHTN 6: Bột canh có phải là chất tinh khiết không? Em hãy liệt kê các thành phần tạo nên bột canh được dùng làm gia vị trong bữa ăn của gia đình em.
Lời giải:
Bột canh không phải là chất tinh khiết
Câu hỏi thảo luận 4 trang 72 KHTN 6: Nếu có đủ nguyên liệu, em làm thế nào để có bột canh? Nếu bớt một thành phần của bột canh thì vị có thay đổi không? Giải thích
Lời giải:
Nếu có đủ nguyên liệu, em sẽ trộn các nguyên liệu đó theo một tỉ lệ thích hợp để tạo nên bột canh
Nếu bớt một trong các thành phần của bột canh thì vị có thay đổi. Bởi vì bột canh là một hỗn hợp tất cả các chất, mùi vị phụ thuộc vào tất cả các thành phần. Nếu bớt một thành phần thì sẽ tạo thành một hỗn hợp khác bột canh, vị đương nhiên sẽ thay đổi.
Câu hỏi thảo luận 5 trang 72 KHTN 6: Quan sát hình 15.3, em hãy cho biết nước khoáng thiên nhiên có phải là nước nguyên chất không?
Lời giải:
Nước khoáng thiên nhiên không phải là nước nguyên chất vì trong nước khoáng thiên nhiên còn có chưa thêm nhiều hàm lượng của các chất khác, các ion khoáng để điều vị.
Giải KHTN 6 trang 73
Câu hỏi thảo luận 6 trang 73 KHTN 6: Từ thí nghiệm 1, hãy cho biết các chất lỏng có hoà tan trong nhau không.
Thí nghiệm 1: Tạo hỗn hợp đồng nhất và không đồng nhất
Bước 1: Lấy 2 ống nghiệm, thêm nước cất đến 1/3 ống.
Bước 3: Lắc đều hai ống nghiệm, để yên và quan sát hiện tượng.
Lời giải:
Ống nghiệm them một thìa ethanol: có hòa tan thành hỗn hợp đồng nhất
Ống nghiệm them một thìa dầu ăn: không hòa tan, tách lớp
Câu hỏi thảo luận 7 trang 73 KHTN 6: Quan sát hình 15.4, em hãy nhận xét sự phân bố thành phần các chất trong hỗn hợp đồng nhất và không đồng nhất.
Lời giải:
Nhận xét:
- Trong hỗn hợp đồng nhất: Có thành phần giống nhau, phân bổ đều ở mọi vị trí trong toàn bộ hỗn hợp .
- Trong hỗn hợp không đồng nhất: có thành phần không giống nhau ở mọi vị trí trong toàn bộ hỗn hợp.
Luyện tập 1 trang 73 KHTN 6: Em hãy lấy ví dụ về hỗn hợp đồng nhất và hỗn hợp không đồng nhất.
Lời giải:
Ví dụ:
Giải KHTN 6 trang 74
Câu hỏi thảo luận 8 trang 74 KHTN 6: Em hãy kể tên một số chất rắn tan được trong nước, một số chất rắn không tan được trong nước mà em biết
Lời giải:
Câu hỏi thảo luận 9 trang 74 KHTN 6: Từ thí nghiệm 2, em hãy hoàn thành thông tin theo mẫu bảng 15.1
Thí nghiệm 2: Hoà tan các chất rắn trong nước
- Các chất rắn dạng bột: muối ăn, đường, bột mì, cát, thuốc tím, iodine.
Bước 1: Quan sát trạng thái, màu sắc của các chất rắn trước khi tiến hành thí nghiệm.
Bước 2: Lấy 6 ống nghiệm sạch được đánh số từ 1 - 6, cho vào mỗi ống 1/4 thể tích nước cất.
Lời giải:
|
Ống nghiệm |
Chất tan |
Hiện tượng quan sát được |
Giải thích |
|
1 |
Muối ăn |
Dung dịch đồng nhất |
Muối ăn tan trong nước |
|
2 |
Đường |
Dung dịch đồng nhất |
Đường tan trong nước |
|
3 |
Bột mì |
Dung dịch không đồng nhất |
Bột mì không tan trong nước |
|
4 |
Cát |
Dung dịch không đồng nhất |
Cát không tan trong nước |
|
5 |
Thuốc tím |
Dung dịch đồng nhất |
Thuốc tím tan trong nước |
|
6 |
iodine |
Dung dịch không đồng nhất |
Iodine không tan trong nước |
Giải KHTN 6 trang 75
Câu hỏi thảo luận 10 trang 75 KHTN 6: Tiến hành thí nghiệm 3 và hoàn thành kết quả theo mẫu bảng 15.2
Thí nghiệm 3: Hòa tan đường phèn
Lời giải:
Học sinh tự tiến hành thí nghiệm, kẻ bảng theo mẫu bảng 15.2, ghi lại thời gian đồng hồ bấm giây đo được từ khi bắt đầu cho đường và mỗi cốc cho đến khi đường tan hết trong nước tạo ra hỗn hợp đồng nhất.
Câu hỏi thảo luận 11 trang 75 KHTN 6: Đường ở cốc nào sẽ tan nhanh nhất, chậm nhất? Giải thích
Lời giải:
- Đường ở cốc nước số 1 tan chậm nhất. Đường ở cốc nước số 5 tan nhanh nhất
- Giải thích:
+ Đường ở cốc nước số 1 tan chậm nhất vì cốc số 1 là cốc nước lạnh, viên đường to và không được khuấy đều. trong nước lạnh các phân tử nước chuyển động chậm, đồng thời các phân tử đường to và không được khuấy đều nên các phân tử đường khó khăn xen vào giữa các phân tử nước nhanh chóng. Vậy nên mất thời gian lâu nhất
+ Đường ở cốc nước số 5 tan nhanh nhất vì ở cốc nước số 5 là cốc nước nóng, các viên đường đã được nghiền nhỏ và được khuấy đều. Vậy nên chuyển động giữa các phân tử nước và đường sẽ nhanh chóng xen vào nhau tạo ra hỗn hợp đồng nhất chỉ trong một thời gian ngắn
Giải KHTN 6 trang 76
Câu hỏi thảo luận 12 trang 76 KHTN 6: Khi em mở nắp chai nước ngọt để rót vào cốc (hình 15.7) thì thấy bọt khí tạo ra và nghe tiếng "xì xèo" ở miệng cốc. Em hãy giải thích hiện tượng này.
Lời giải:
Nguyên nhân là do ở các nhà máy sản xuất nước ngọt, người ta dùng áp lực lớn để ép CO2 hòa tan vào nước. Sau đó nạp vào bình và đóng kín lại thì thu được nước ngọt. Khi mở nắp bình, áp suất bên ngoài thấp nên CO2 lập tức bay ra không khí. Vì vậy có bọt khí và nghe thấy tiếng "xì xèo" ở miệng cốc khi mở nắp chai .
Câu hỏi thảo luận 13 trang 76 KHTN 6: Từ thí nghiệm 1, em hãy cho biết dầu ăn và ethanol, chất nào tan hoàn toàn trong nước. Hỗn hợp thu được là đồng nhất hay không đồng nhất?
Thí nghiệm 1: Tạo hỗn hợp đồng nhất và không đồng nhất
- Bước 1: Lấy 2 ống nghiệm, thêm nước cất đến 1/3 ống.
- Bước 3: Lắc đều hai ống nghiệm, để yên và quan sát hiện tượng.
Lời giải:
Ethanol là chất tan hoàn toàn trong nước. Hỗn hợp thu được là hỗn hợp đồng nhất
Câu hỏi thảo luận 14 trang 76 KHTN 6: Ở thí nghiệm 2, những chất tan trong nước tạo ra hỗn hợp đồng nhất hay không đồng nhất?
Thí nghiệm 2: Hoà tan các chất rắn trong nước
- Các chất rắn dạng bột: muối ăn, đường, bột mì, cát, thuốc tím, iodine.
Bước 1: Quan sát trạng thái, màu sắc của các chất rắn trước khi tiến hành thí nghiệm.
Bước 2: Lấy 6 ống nghiệm sạch được đánh số từ 1 - 6, cho vào mỗi ống 1/4 thể tích nước cất.
Lời giải:
Thí nghiệm 2:
Chất rắn tạo ra hỗn hợp đồng nhất: muối ăn, đường, thuốc tím
Chất rắn tạo ra hỗn hợp không đồng nhất: bột mì, cát, iodine.
Câu hỏi thảo luận 15 trang 76 KHTN 6: Dựa vào hình 15.8, em hãy mô tả quá trình tạo ra dung dịch đường.
Lời giải:
Quá trình tạo ra dung dịch: Cho chất tan (đường) vào dung môi (nước). sau đó khuấy đều cho đến khi thấy chất tan tan hết trong dung môi, ta thu được dung dịch đường
Giải KHTN 6 trang 77
Câu hỏi thảo luận 16 trang 77 KHTN 6: Hằng năm khi mùa lũ về, trên các sông lại có sự bồi đắp thêm chất dinh dưỡng cho đất ở vùng đồng bằng nơi chúng chảy qua. Em hãy cho biết tại sao lại có hiện tượng này.
Lời giải:
Bởi vì khi có lũ về, nước chảy qua đem theo và để lại ở vùng đất đồng bằng một hỗn hợp không đồng nhất các chất gọi chung là phù sa. Phù sa là sản phẩm phong hóa của các loại đất đá, bị vụn bở chứa nhiều hỗn hợp các chất, khoáng chất dinh dưỡng. Chúng bồi đắp thêm sự màu mỡ cho các vùng đất đồng bằng ven sông.
Luyện tập 2 trang 77 KHTN 6:
Em hãy lấy ví dụ chất tan trong dung môi này mà không tan trong dung môi khác
Lời giải:
Ví dụ: cao su cho vào dung môi là nước thì không tan, nhưng cho vào dung môi xăng thì tan.
Câu hỏi thảo luận 17 trang 78 KHTN 6: Món sốt mayonnaise em yêu thích sử dụng trong các món salad có thể tự chế biến ở nhà với các nguyên liệu đơn giản như trong hình 15.10 bằng cách trộn lẫn thành một hỗn hợp. Theo em, hỗn hợp mayonnaise là một dung dịch, huyền phù hay một dạng khác
Lời giải:
Hỗn hợp mayonnaise là một dạng khác, đó là nhũ tương. Nhũ tương là một hỗn hợp không đồng nhất gồm một hay nhiều chất lỏng phân tán trong môi trường chất lỏng nhưng không tan trong nhau.
Giải KHTN 6 trang 79
Câu hỏi thảo luận 18 trang 79 KHTN 6: Em hãy lấy một số ví dụ về huyền phù, nhũ tượng mà em biết trong thực tế
Lời giải:
Các ví dụ về:
- Huyền phù: phù sa trong nước
Câu hỏi thảo luận 19 trang 79 KHTN 6: Từ các hình 15.11 đến 15.13, hãy phân biệt dung dịch, huyền phù và nhũ tương.
Lời giải:
Khi khuấy đều các hỗn hợp dung dịch, huyền phù và nhũ tương và để yên một thời gian:
- Dung dịch: chất tan tan vào nước tạo thành dung dịch đồng nhất
- Huyền phù: có chất tan bị lắng xuống dưới đáy
- Nhũ tương: nhìn thấy các chất lỏng phân bố không đồng nhất trong hỗn hợp, không tan trong nhau
Luyện tập 3 trang 79 KHTN 6: Hãy phân biệt hai dạng hỗn hợp: cát trong nước biển và muối trong nước biển
Lời giải:
Phân biệt cát trong nước biển và muối trong nước biển:
- Cát trong nước biển là huyền phù bởi vì nếu cho cát vào nước khuấy lên để một lúc sau sẽ thấy cát lắng xuống bên dưới đáy
- Muối khi cho vào nước biển là dung dịch vì nó tan trong nước tạo thành dung dịch đồng nhất.
Vận dụng trang 79 KHTN 6:
Lời giải:
Nên hòa tan đường vào nước ấm rồi mới cho đá vào sau vì trong nước ấm các phân tử nước chuyển động nhanh hơn, va chạm với các phân tử đường nên dễ hòa tan tạo thành dung dịch đường trong thời gian ngắn. Còn cho đá vào trước sẽ khiến nước bị lạnh, phân tử nước chuyển động chậm, số lần va chạm với phân tử đường giảm nên mất thời gian đường tan để tạo thành dung dịch đường.
Giải KHTN 6 trang 80
Bài 1 trang 80 KHTN 6: Hoàn thành thông tin theo mẫu ở bảng sau:
Lời giải:
Đối tượng nghiên cứu |
Thành phần |
Chất tinh khiết hay hỗn hợp |
Hỗn hợp đồng nhất hay không đồng nhất |
|
Nước cất |
Nước |
Chất tinh khiết |
Đồng nhất |
|
Nước biển |
Nước, muối |
Hỗn hợp |
Đồng nhất |
|
Cà phê sữa |
Nước, cà phê, sữa |
Hỗn hợp |
Đồng nhất |
|
Khí oxygen |
Oxygen |
Chất tinh khiết |
Đồng nhất |
|
Không khí |
Oxygen, nitrogen,carbon dioxide, argon, hơi nước và một số chất khác |
Hỗn hợp |
Đồng nhất |
|
Vữa xây dựng |
Cát,xi măng, nước và một số chất khác. |
Hỗn hợp |
Không đồng nhất |
Bài 2 trang 80 KHTN 6: Hãy cho biết một số hỗn hợp đồng nhất và không đồng nhất thường gặp (không lấy những ví dụ có trong bài học).
Lời giải:
Bài 3 trang 80 KHTN 6: Cho các từ sau: chất tinh khiết; hỗn hợp; đồng nhất; không đồng nhất; oxygen; carbon dioxide. Xác định từ phù hợp để hoàn thành câu đưới đây:
Lời giải:
(1) hỗn hợp (2) carbon dioxide (3) đồng nhất
Bài 4 trang 80 KHTN 6: Sữa magie (magnesium hydroxide lơ lửng trong nước) được dùng làm thuốc trong y học để chữa bệnh khó tiêu, ợ chua. Sữa magie thuộc loại
C. nhũ tương. D. hồn hợp đồng nhất.
Lời giải:
Đáp án C (các chất lỏng phân bố không đồng nhất trong hỗn hợp, lơ lửng và không tan trong nhau )
Bài 5 trang 80 KHTN 6: Cho các từ sau: lắc đều; huyễn phù; nhũ tương; hai lớp. Em hãy tìm từ phù hợp với các chỗ trồng để hoàn thành các câu dưới đây:
Lời giải:
(1) huyền phù (2) hai lớp (3) lắc đều
Bài 6 trang 80 KHTN 6: Cho các từ: hỗn hợp đồng nhất; hỗn hợp không đồng nhất; nhũ tương; huyền phù; dung dịch; sương; bụi; bọt. Chọn từ phù hợp điền vào các số tử (1) đến (6) trong sơ đồ dưới đây:
Lời giải:
(1) hỗn hợp không đồng nhất (2) huyền phù (3) dung dịch
(4) bọt (5) bụi (6) sương
Lý thuyết Khoa học tự nhiên 6 Bài 15: Chất tinh khiết – hỗn hợp
1. Chất tinh khiết
- Chất tinh khiết (chất nguyên chất) được tạo ra từ một chất duy nhất.
- Mỗi chất tinh khiết đều có thành phần hóa học và tính chất nhất định. Những tính chất này có thể dùng để nhận biết chất tinh khiết.
VD: Nước tinh khiết (nước cất) sôi ở 100oC, nóng chảy ở 0oC.
- Chất tinh khiết có thể là:
+ Chất rắn (đường, muối)
+ Chất lỏng (nước cất, cồn ethanol, sulfuric acid)
+ Chất khí (oxygen, hydrogen, nitrogen)
2. Hỗn hợp
Hỗn hợp được tạo ra khi hai hay nhiều chất trộn lẫn với nhau.
Nước khoáng thiên nhiên là hỗn hợp gồm nước và một số muối khoáng khác.
Vữa xây dựng là hỗn hợp gồm cát, xi măng, nước.
- Mỗi chất trong hỗn hợp được gọi là một thành phần hỗn hợp.
- Tính chất của hỗn hợp phụ thuộc vào thành phần hỗn hợp và hàm lượng của chúng.
Ví dụ: Khi trộn lẫn các nguyên liệu với nhau theo tỉ lệ thích hợp, ta được bột canh. Nếu bớt một trong các thành phần thì vị của bột canh sẽ thay đổi do mỗi thành phần có tính chất riêng, tạo nên vị đặc trưng.
- Các nguyên vật liệu trong tự nhiên thường ở dạng hỗn hợp.
3. Hỗn hợp đồng nhất , hỗn hợp không đồng nhất
- Hỗn hợp đồng nhất là hỗn hợp có thành phần giống nhau tại mọi vị trí trong toàn bộ hỗn hợp.
Hỗn hợp không đồng nhất là hỗn hợp có thành phần không giống nhau trong toàn bộ hỗn hợp.
Ví dụ: Sữa đặc và nước, bột mì và nước,..
4. Chất rắn tan và không tan trong nước
- Khả năng tan trong nước của các chất rắn là khác nhau.
5. Các yếu tố ảnh hưởng đến lượng chất rắn hòa tan trong nước
Muốn chất rắn tan nhanh trong nước có thể thực hiện một, hai hoặc cả ba biện pháp sau:
- Khuấy dung dịch.
- Đun nóng dung dịch.
- Nghiền nhỏ chất rắn.
6. Chất khí tan trong nước
- Khả năng tan trong nước của các chất khí là khác nhau:
+ Khí hydrogen chloride, ammonia tan tốt trong nước.
+ Khí carbon dioxide, oxygen tan ít trong nước.
+ Khí hydrogen nitrogen gần như không tan trong nước.
7. Dung dịch – dung môi – chất tan
- Dung dịch là hỗn hợp đồng nhất của chất tan và dung môi.
- Chất tan là chất được hòa tan trong dung môi. Chất tan có thể là chất rắn, chất lỏng hoặc chất khí.
- Dung môi là chất dùng để hòa tan chất tan. Dung môi thường là chất lỏng
Ví dụ: Khi cho đường vào nước và khuấy đều, các hạt đường sẽ tan và phân bố đều vào nước, tạo thành hỗn hợp đổng nhất gọi là dung dịch đường. Khi đó: Đường là chất tan, nước là dung môi, nước đường là dung dịch.
+ Dung môi thường là chất lỏng. Dung môi quan trọng và phổ biến nhất là nước.
+ Có những chất tan trong dung môi này nhưng không tan trong dung môi khác.
Ví dụ: Muối ăn là chất tan được trong nước nhưng không tan trong xăng hoặc dầu hoả.
Cao su tan được trong xăng nhưng không tan trong nước.
8. Huyền phù
- Huyền phù là một hỗn hợp không đồng nhất gồm các hạt chất rắn phân tán lơ lửng trong môi trường chất lỏng.
9. Nhũ tương
- Nhũ tương là một hỗn hợp không đồng nhất gồm một hay nhiều chất lỏng phân tán trong môi trường chất lỏng nhưng không tan trong nhau.
10. Phân biệt dung dịch, huyền phù và nhũ tương
- Dung dịch: Chất tan hoà tan được trong dung môi, tạo thành hỗn hợp đồng nhất.
- Huyền phù: Hỗn hợp gồm các hạt rắn lơ lửng, phân tán trong môi trường lỏng. Ngược lại với dung dịch, nếu để yên huyền phù một thời gian thì các hạt chất rắn sẽ lắng xuống đáy, tạo thành một lớp cặn.
- Nhũ tương: Hỗn hợp gồm một hay nhiều chất lỏng phân tán trong môi trường lỏng và thường là không hoà tan vào nhau.
