Thánh Gióng - Tác giả tác phẩm Ngữ văn lớp 6 - Kết nối tri thức

Tác giả tác phẩm: Thánh Gióng - Ngữ văn 6

Bài giảng Ngữ văn 6 Thánh Gióng - Kết nối tri thức

I. Tác phẩm Thánh Gióng

1. Thể loại: Truyện truyền thuyết

2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác

- Theo Lê Trí Viễn, Văn tuyển (Lớp 5, tập I), 1957

3. Phương thức biểu đạt: Tự sự

4. Người kể chuyện:Ngôi thứ ba

5. Tóm tắt tác phẩm Thánh Gióng

Thời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng nọ dù ăn ở hiền lành nhưng vẫn chưa có con. Một hôm, bà lão ra đồng nhìn thấy một vết chân thì ướm thử. Về nhà, bà có mang và sinh ra một câu bé. Lên ba tuổi mà cậu vẫn chưa biết nói cười, đi đứng. Lúc bấy giờ, giặc Ân đến xâm lược, vua cho đi khắp nước tìm người tài. Đến làng Gióng thì kì lạ thay, cậu bé bỗng cất tiếng nói bảo mẹ mời sứ giả vào nhà. Cậu yêu cầu sứ giả về tâu vua sắm cho cậu một con ngựa sắt, một bộ áo giáp sắt, một cái roi sắt với lời hứa sẽ đánh tan quân giặc. Giặc vừa đến chân núi cũng là lúc sứ giả mang ngựa sắt, roi sắt và áo giáp sắt đến. Cậu bỗng vươn vai trở thành tráng sĩ và đánh bại giặc Ân. Vua Hùng nhớ công ơn liền phong là Phù Đổng Thiên Vương.

6. Bố cục tác phẩm Thánh Gióng: Gồm 4 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “…đặt đâu nằm đấy”: Sự ra đờicủaThánh Gióng.

- Phần 2: Tiếp đến“…cứu nước”:Sự lớn lên của Thánh Gióng

- Phần 4:Còn lại: Các dấu tích còn lại

7. Giá trị nội dung tác phẩm Thánh Gióng

- Truyện kể về công lao đánh đuổi giặc ngoại xâm của người anh hùng Thánh Gióng, qua đó thể hiện ý thức tự cường của dân tộc ta.

- Truyện ca ngợi người anh hùng đánh giặc tiêu biểu cho sự trỗi dậy của truyền thống yêu nước, tinh thần đoàn kết, anh dũng kiên cường của dân tộc ta.

8. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Thánh Gióng

- Chi tiết tưởng tượng kì ảo, khéo kết hợp huyền thoại và thực tế (cốt lõi sự thực lịch sử với những yếu tố hoang đường)

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Thánh Gióng

1. Gióng sinh ra và lớn lên kì lạ

– Sự ra đời kì lạ: mẹ Gióng đặt chân vào vết chân to, thụ thai mười hai tháng.

$\to$ Sự ra đời của Gióng vừa bình thường lại vừa phi thường:

+ Bình thường: Gióng là con của người nông dân chân chất, hiền lành.

+ Phi thường vì: cách thức và thời gian thụ thai.

$\to$ Thánh Gióng vừa là con của người – người nông dân chân chất, bình dị, vừa là con của Thần. Đó là sự kết hợp giữa cái bình dị và phi thường.

– Gióng lớn lên kì lạ: lên ba vẫn không biết nói, biết cười, cũng chẳng biết đi, cứ đặt đâu, nằm đấy.

$\to$ Sự lớn lên kì lạ nhấn mạnh sự khác thường của Gióng; tạo nhiều thắc mắc cho người đọc, khiến câu chuyện sau này càng bất ngờ

$\to$ Quan niệm của dân gian: người anh hùng phải là người phi thường từ trong nguồn gốc, xuất thân. Nhưng người anh hùng không ai khác, chính là những con người được sinh ra và lớn lên trong lòng nhân dân.

2. Gióng đánh giặc cứu nước

a. Chuẩn bị đánh giặc

– Ba năm không nói, không cười, nhưng nghe thấy tiếng sứ giả rao tìm người tài giỏi cứu nước, Gióng lập tức cất tiếng nói $\to$ người anh hùng đã đến lúc thực hiện sự mệnh của mình $\to$ tiếng nói của lòng yêu nước, của sức mạnh tự cường.

– Bà con vui lòng góp gạo nuôi Gióng $\to$ tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái; lòng yêu nước của nhân dân ta

– Sứ giả mang roi sắt, ngựa sắt, áo giáp sắt đến, Gióng vươn vai thành tráng sĩ.

$\to$ Gióng đã có đầy đủ sức mạnh từ sự đoàn kết, đồng lòng của triều đình – nhân dân.

b. Gióng đánh giặc

– Hình ảnh Gióng đánh giặc thật dũng mãnh. Sức mạnh của Gióng, cũng là sức mạnh của toàn dân tộc đã khiến cho giặc chết như rạ.

– Roi sắt gẫy, Gióng nhổ tre đánh giặc $\to$ sự nhanh trí, dũng cảm của người anh hùng; cả cây cỏ của quê hương cũng góp sức đánh giặc; tre cũng là tượng trưng cho người Việt Nam $\to$ cả dân tộc góp sức cùng Gióng đánh giặc.

– Gióng đánh thắng giặc, cởi bỏ áo giáp sắt, một mình một ngựa bay về trời $\to$ bất tử hóa hình ảnh người anh hùng; Gióng không màng danh lợi; cởi áo giáp – mong muốn chiến tranh vĩnh viễn không còn.

3. Gióng sống mãi trong lòng dân tộc

– Vua phong Gióng là Phù Đổng Thiên Vương, lập đền thờ– Những dấu tích của trận chiến hào hùng vẫn còn: tre bị phun lửa vàng óng, ao hồ, làng Cháy $\to$ chi tiết có liên quan đến lịch sử, chân thực; là những lí giải rất thú vị của cha ông ta về những sự vật, hiện tượng.

THÁNH GIÓNG

Tục truyền, đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức. Hai ông bà ao ước có một đứa con. Một hôm, bà ra đồng trông thấy một vết chân rất to, liền đặt bàn chân mình lên ướm thử xem thua kém bao nhiêu. Không ngờ về nhà bà thụ thai và mười hai tháng sau sinh một cậu bé mặt mũi rất khôi ngô. Hai vợ chồng mừng lắm. Nhưng lạ thay! Đứa trẻ cho đến khi lên ba vẫn không biết nói, biết cười, cũng chẳng biết đi, cứ đặt đâu thì nằm đấy.

Bấy giờ, có giặc Ân đến xâm phạm bờ cõi nước ta. Thế giặc mạnh, nhà vua lo lắng, bèn sai sứ giả đi khắp nơi tìm người tài giỏi cứu nước. Chú bé nghe tin, bỗng dưng cất tiếng nói với mẹ:

- Mẹ ra mời sứ giả vào đây, con xin thưa chuyện.

Sứ giả vào, đứa bé bảo:

- Ông về tâu vua sắm cho ta một con ngựa bằng sắt, làm cho ta một bộ áo giáp bằng sắt, và rèn cho ta một cái roi cũng bằng sắt, ta nguyện phá tan lũ giặc này.

Sứ giả vừa ngạc nhiên vừa mừng rõ, vội vàng về tâu vua. Nhà vua truyền cho thợ ngày đêm làm gấp những vật chú bé dặn.

Càng lạ hơn nữa, từ sau hôm gặp sứ giả, chú bé lớn nhanh như thổi. Cơm ăn mấy cũng không no, áo vừa mặc xong đã căng đứt chỉ. Hai vợ chồng làm ra bao nhiêu cũng không đủ nuôi con, đành phải chạy nhờ bà con, làng xóm. Bà con đều vui lòng gom góp gạo nuôi chú bé, vì ai cũng mong chú giết giặc, cứu nước.

Giặc đã đến chân núi Trâu Sơn. Thế rất nguy, ai nấy đều hoảng hốt. Vừa lúc đó, sứ giả đem ngựa sắt, áo giáp sắt, roi sắt đến. Chú bé vùng dậy, vươn vai một cái bỗng biến thành một tráng sĩ mình cao hơn trượng, oai phong, lẫm liệt. Tráng sĩ bước lên vỗ vào mông ngựa. Ngựa hí vang lên mấy tiếng. Tráng sĩ mặc áo giáp, cầm roi, nhảy lên mình ngựa. Ngựa phun lửa, tráng sĩ thúc ngữ phi thẳng đến nơi có giặc, đón đầu chúng đánh giết hết lớp này đến lớp khác, giặc chết như rạ. Bỗng roi sắt gãy. Tráng sĩ bèn nhổ những cụm tre cạnh đường quật vào giặc. Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp nhau mà trốn thoát. Tráng sĩ đuổi đến núi Ninh Sóc. Nhưng đến đấy, không biết vì sao, Người một mình cưỡi ngựa lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời, biến mất.

Vua nhớ công ơn, không biết lấy gì đền đáp, bèn phong là Phù Đổng Thiên Vương và lập miếu thờ ngay ở quê nhà.

Hiện nay vẫn còn đền thờ ở làng Phù Đổng, tục gọi là làng Gióng. Mỗi năm đến tháng Tư, làng mở hội to lắm. Người ta kể rằng những bụi tre đằng ngà ở huyện Gia Bình vì ngựa phun lửa bị cháy mới ngả màu vàng óng như thế, còn những vết chân ngựa nay thành những hồ ao liên tiếp. Người ta còn nói khi ngựa thét lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng đó về sau gọi là làng Cháy.

1. Mở bài: Giới thiệu chung:

• Truyện xảy ra vào đời Hùng vương thứ sáu, ở làng Gióng, tỉnh Bắc Ninh (cũ), nay thuộc ngoại thành Hà Nội.
• Cậu bé làng Gióng có công đánh đuổi giặc Ân, được nhân dân suy tôn là Thánh Gióng.

2. Thân bài: Diễn biến của truyện :

• Hai vợ chổng già không có con.
• Một hôm bà vợ ra đổng, thấy vết chân lạ rất to, liền dặt bàn chân vào ướm thử.
• Bà thụ thai, sinh ra một đứa con trai.
• Lên ba tuổi, đứa bé không biết đi, không biết nói.
• Giặc Ân xâm phạm bờ cõi nước ta.
• Vua sai sứ giả tìm người tài giỏi cứu nước.
• Cậu bé chợt cất tiếng nói, bảo mẹ gọi sứ giả vào, nhờ sứ giả tâu với vua cấp cho mình giáp sắt, roi sắt, ngựa sắt để đi đánh giặc.
• Cậu bé lớn nhanh như thổi, cả làng góp gạo nuôi cậu.
• Sứ giả mang các thứ đến. Cậu bé vươn vai thành tráng sĩ, cưỡi ngựa sắt xõng lên đánh đuổi quản thù. Roi sắt gãy, cậu nhổ tre đánh tiếp.
• Đuổi giặc đến chân núi Sóc, tráng sĩ cởi giáp sắt bỏ lại, cưỡi ngựa bay lên trời.

3. Kết bài: Kết thúc truyện:

• Vua ghi nhớ công lao cứu nước của Gióng, phong cho là Phù Đổng Thiên vương và lập đến thờ.
• Tháng tư hằng năm, làng mở hội lớn.
• Tre ở làng Gióng có màu vàng óng là vì ngựa sắt phun lửa.
• Ao hồ liên tiếp là do vết chân ngựa phi để lại.
• Một làng có tên là làng Cháy do lửa từ miệng ngựa phun ra