Sơn Tinh, Thuỷ Tinh - Tác giả tác phẩm Ngữ văn lớp 6 - Kết nối tri thức

Tác giả tác phẩm: Sơn Tinh, Thuỷ Tinh - Ngữ văn 6

Bài giảng Ngữ văn 6 Sơn Tinh, Thủy Tinh - Kết nối tri thức

I. Tác phẩm Sơn Tinh, Thuỷ Tinh

1. Thể loại: Truyện truyền thuyết

2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác

- Theo Huỳnh Lý, Văn 6, tập 1, NXB Giáo dục, 1994

3. Phương thức biểu đạt: Tự sự

4. Người kể chuyện:Ngôi thứ ba

5. Tóm tắt tác phẩm Sơn Tinh, Thuỷ Tinh

Hùng Vương thứ mười tám muốn kén chồng cho con gái Mị Nương. Sơn Tinh (Thần Núi) và Thủy Tinh (Thần Nước) cùng đến cầu hôn. Nhà vua băn khoăn đưa ra yêu cầu sính lễ, ai đem sính lễ đến trước sẽ được lấy Mị Nương. Hôm sau Sơn Tinh đến trước, rước Mị Nương về. Thủy Tinh đến sau nổi giận, dâng nước đánh Sơn Tinh và thua trận. Từ đó hằng năm Thủy Tinh làm mưa bão trả thù Sơn Tinh.

6. Bố cục tác phẩm Sơn Tinh, Thuỷ Tinh

Gồm 3 phần:

+ Phần 1 (từ đầu đến “mỗi thứ một đôi”): Vua Hùng đưa ra điều kiện kén rể

+ Phần 2 (tiếp đó đến “Thần Nước đành rút quân”): Cuộc giao tranh giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh

+ Phần 3 (còn lại): Cuộc trả thù hằng năm của Thủy Tinh

7. Giá trị nội dung tác phẩm Sơn Tinh, Thuỷ Tinh

- Lí giải hiện tượng lũ lụt hàng năm

- Ước mong muốn chế ngự thiên tai

- Ca ngợi công lao dựng nước và giữ nước của vua Hùng

8. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Sơn Tinh, Thuỷ Tinh

- Miêu tả nhân vật

- Sử dụng các chi tiết kì ảo, các mô típ quen thuộc

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Sơn Tinh, Thuỷ Tinh

1. Vua Hùng kén rể

– Mô tip kén rể rất quen thuộc trong văn học dân gian $\to$ thể hiện quan niệm công bằng, trọng người tài

– Hai chàng trai đến cầu hôn:

+ Một người ở vùng núi Tản Viên, có tài lạ (chỉ cần vẫy tay là có thể tạo nên núi đồi) $\to$ Sơn Tinh (thần Núi)

+ Một người miền biển, có tài hô mưa, gọi gió $\to$ Thủy Tinh (thần Nước)

$\to$ Hai nhân vật có tài năng kì lạ, phi thường được giới thiệu một cách đầy độc đáo, ấn tượng $\to$ xứng đáng $\to$ báo hiệu một cuộc tranh tài, đọ sức đầy cam go

– Trước hai chàng rể xứng đáng, vua Hùng không biết lựa chọn ai, từ chối ai, nên đã đưa ra lễ vật: một trăm ván cơm nếp, một trăm tệp bánh chưng, voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao

$\to$ Sính lễ có cơm nếp, bánh chưng: sự tôn trọng nghề nông, thành quả lao động (gợi nhớ đến truyền thuyết Bánh chưng bánh giầy)

$\to$ Sính lễ toàn là những con vật kì lạ nhưng ở trên cạn, ở trên núi $\to$dễ dàng hơn cho Sơn Tinh.

– Rõ ràng, vua Hùng có sự thiên vị Sơn Tinh. Điều đó thể hiện cho quan niệm của cha ông ta: gần gũi, yêu mến đất, đặt niềm tin vào đất; yêu mến rừng; sợ hãi trước thế lực của nước. Đây không phải là quyết định riêng của Hùng Vương thứ 18 mà là ý kiến của cả triều đình, cả dân tộc.

2. Chiến thắng của Sơn Tinh

- Vì được sự ưu ái của Vua Hùng, Sơn Tinh đã mang được lễ vật về trước và rước Mị Nương về núi.

- Nhưng chiến thắng của Sơn Tinh cũng hoàn toàn xứng đáng vì khi bị Thủy Tinh đem quân đánh lại, Sơn Tinh vẫn chiến thắng.

- Cuộc chiến của hai vị thần được miêu tả vô cùng cam go, khốc liệt, hùng tráng

- Phần thắng của Sơn Tinh không phải vì Sơn Tinh mạnh hơn bởi lẽ hai vị thần đều ngang sức, ngang tài. Sơn Tinh chiến thắng vì:

+ Chàng không hề nao núng $\to$ kiên trì

+ Chàng có được sự ủng hộ của nhân dân $\to$ đoàn kết

$\to$ Cuộc chiến giữa Sơn Tinh, Thủy Tinh chính là sự mô phỏng cuộc chiến chống thiên tai, lũ lụt của cư dân xưa: công cuộc đắp đê, chống lũ. Bằng sự kiên trì, đoàn kết, nhân dân ta đã chiến thắng được sức mạnh của tự nhiên $\to$ Ước mong chế ngự được thiên tai của cha ông ta.

3. Lí giải hiện tượng lũ lụt hàng năm

- Hiện tượng lũ lụt hàng năm được lí giải một cách đầy thơ mộng bằng một câu chuyện tình: Thủy Tinh vì không lấy được Mị Nương, oán nặng, thù sâu, năm nào cũng dâng lũ để cướp Mị Nương về $\to$ Lũ lụt được xây dựng như một chàng trai si tình.

$\to$ Trí tưởng tượng phong phú, thơ mộng của ông cha ta đã chắp nên một thiên tình sử đẹp đẽ.

- Nhưng năm nào Thủy Tinh cũng thua $\to$ ca ngợi công cuộc chống lũ lụt của vua Hùng, của nhân dân ta: luôn luôn chế ngự được lũ lụt.

SƠN TINH – THỦY TINH

Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái đẹp tuyệt trần, tên là Mị Nương. Nhà vua muốn kén cho công chúa một người chồng tài giỏi.

Một hôm, có hai chàng trai đến cầu hôn công chúa. Một người là Sơn Tinh, chúa miền non cao, còn người kia là Thủy Tinh, vua vùng nước thẳm.

Hùng Vương chưa biết chọn ai, bèn nói:

- Ngày mai, ai đem lễ vật đến trước thì được lấy Mị Nương. Hãy đem đủ một trăm ván cơm nếp, hai trăm nệp bánh chưng, voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao.

Hôm sau, Sơn Tinh mang lễ vật đến trước và được đón dâu về.

Thủy Tinh đến sau, không lấy được Mị Nương, đùng đùng tức giận, cho quân đuổi đánh Sơn Tinh. Thủy Tinh hô mưa, gọi gió, dâng nước lên cuồn cuộn. Nhà cửa, ruộng đồng chìm trong biển nước. Sơn Tinh hóa phép bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi chặn dòng nước lũ. Thủy Tinh dâng nước lên cao bao nhiêu, Sơn Tinh lại nâng đồi núi cao lên bấy nhiêu. Cuối cùng, Thủy Tinh đuối sức, đành phải rút lui.

Từ đó, năm nào Thủy Tinh cũng dâng nước đánh Sơn Tinh, gây lũ lụt khắp nơi nhưng lần nào Thủy Tinh cũng chịu thua.

1. Mở bài

Hùng Vương thứ mười tám có có một người con gái xinh đẹp tên là Mị Nương. Vua muốn kén cho nàng một chàng rể thật xứng đáng.

2. Thân bài

- Trong vùng có hai chàng trai đến cầu hôn, một người là Sơn Tinh - chúa vùng núi cao, một người là Thủy Tinh - chúa miền biển.

- Cả hai đều tài giỏi nên vua không biết chọn ai bèn hạ lệnh rằng nếu hôm sau ai đem lễ vật đến trước sẽ được rước Mị Nương về. Lễ vật gồm có một trăm ván cơm nếp, hai trăm nệp bánh chưng, voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi.

- Hôm sau, Sơn Tinh đem lễ vật đến trước, rước được Mị Nương về. Thủy Tinh đến sau, nổi giận đùng đùng đuổi đánh để cướp Mị Nương.

- Thủy Tinh hô mưa gọi gió, dâng nước lên cao, Sơn Tinh không nao núng mà bốc từng quả núi chặn lũ. Đánh ròng rã mấy tháng, sức của Thủy Tinh đã đuối nên đành chịu thua.

3. Kết bài

Hàng năm, Thủy Tinh đều dâng nước đánh Sơn Tinh. Nhưng Thủy Tinh đều bị thua trận.