Phân biệt sắc thái nghĩa của các từ ngữ sau và cho ví dụ để làm rõ sự khác nhau về cách dùng

Giải Ngữ văn 8 (Kết nối tri thức) Thực hành tiếng Việt trang 86

Câu 1 (trang 86 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Phân biệt sắc thái nghĩa của các từ ngữ sau và cho ví dụ để làm rõ sự khác nhau về cách dùng giữa các từ ngữ đó:

a. ngắn và cụt ngủn

b. cao và lêu nghêu

c. lên tiếng và cao giọng

d. chậm rãi và chậm chạp

Trả lời:

a. ngắn chỉ tính chất trung tính nhưng cụt lủn có sắc thái châm biếm.

Đặt câu:

- Câu văn này ngắn quá.

- Sao câu văn này cụt ngủn thế.

b. cao chỉ mang sắc thái trung tính còn lêu ngêu mang sắc thái nghĩa chê bai.

Đặt câu:

- Dáng người của Tuấn rất cao.

- Dáng người Tuấn trông lêu nghêu.

c. lên tiếng chỉ mang sắc thái trung tính còn cao giọng mang sắc thái mỉa mai.

Đặt câu:

- Hoa lên tiếng đòi lại công bằng đối với những người thấp cổ bé họng.

- Cậu ấy cất cao giọng nói với mọi người rằng: “Tôi là người có điểm cao nhất lớp”.

d. chậm rãi chỉ mang sắc thái tích cực còn chậm chạp mang sắc thái tiêu cực.

Đặt câu:

- Cậu ấy làm mọi thứ chậm rãi, rất chắc chắn.

- Cậu ấy làm gì cũng chậm chạp.