Lý thuyết Amino axit (mới 2024 + Bài Tập) - Hóa học 12

Lý thuyết Hoá 12 Bài 10: Amino axit

Bài giảng Hoá 12 Bài 10: Amino axit

I. Khái niệm

- Amino axit là loại hợp chất hữu cơ tạp chức mà phân tử chứa đồng thời nhóm amino (NH₂) và nhóm cacboxyl (COOH).

Công thức chung: (H₂N)_x – R – (COOH)_y

II. Danh pháp

a) Tên thay thế: axit + vị trí nhóm NH₂ + amino + tên axit cacboxylic tương ứng.

Ví dụ: H₂N–CH₂–COOH: axit aminoetanoic

HOOC–[CH₂]₂–CH(NH₂)–COOH: axit 2-aminopentanđioic

b) Tên bán hệ thống: axit + vị trí chữ cái Hi Lạp (α, β, γ, δ, ε, ω) của nhóm NH₂ + amino + tên thông thường của axit cacboxylic tương ứng.

Ví dụ: CH₃–CH(NH₂)–COOH : axit α-aminopropionic

H₂N–[CH₂]₅–COOH : axit ε-aminocaproic

H₂N –[ CH₂]₆–COOH: axit ω-aminoenantoic

c) Tên thông thường: các amino axit thiên nhiên (α-amino axit) đều có tên thường.

Ví dụ: H₂N –CH₂–COOH có tên thường là glyxin (Gly) hay glicocol

Tên gọi của một số α - amino axit

III. Tính chất vật lý

Các amino axit là các chất rắn không màu, vị hơi ngọt, dễ tan trong nước vì chúng tồn tại ở dạng ion lưỡng cực (muối nội phân tử), nhiệt độ nóng chảy cao (vì là hợp chất ion).

H₂N – CH₂ – COOH $\rightleftarrows H_3\stackrel{+}{N}-C{H}_2-CO{O}^{-}$

Dạng phân tử Dạng ion lưỡng cực

IV. Tính chất hóa học

1. Tính chất lưỡng tính

- Tác dụng với dung dịch bazơ (do có nhóm COOH)

H₂N – CH₂–COOH + NaOH → H₂N – CH₂–COONa + H₂O

- Tác dụng với dung dịch axit (do có nhóm NH₂)

H₂N – CH₂–COOH + HCl → ClH₃N– CH₂–COOH

2. Tính axit – bazơ của dung dịch aminoaxit

Xét amino axit tổng quát: (H₂N)_x – R – (COOH)_y. Khi:

- x = y thì amino axit trung tính, quỳ tím không đổi màu

- x > y thì amino axit có tính bazơ, quỳ tím hóa xanh

- x < y thì amino axit có tính axit, quỳ tím hóa đỏ

3. Phản ứng riêng của nhóm COOH: Phản ứng este hóa

Tương tự với axit cacboxylic, amino axit phản ứng với ancol khi có mặt axit vô cơ mạnh sinh ra este. Ví dụ:

H­₂NCH₂COOH + C₂H₅OH $\stackrel{HCl}{\rightleftarrows }$ H­₂NCH₂COOC₂H₅ + H₂O

4. Phản ứng trùng ngưng

- Khi đun nóng, các ε – hoặc ω – amino axit tham gia phản ứng trùng ngưng tạo thành polime thuộc loại poliamit.

- Trong phản ứng này, -OH của nhóm COOH ở phân tử amino axit này kết hợp với H của nhóm NH₂ ở phân tử amino axit kia thành nước và sinh ra polime do các gốc amino axit kết hợp với nhau. Ví dụ:

Hay có thể viết gọn là:

5. Phản ứng đặc trưng của nhóm NH₂: phản ứng với HNO₂

Ví dụ:

H₂N – CH₂–COOH + HNO₂ → HO– CH₂ –COOH + N₂↑ + H₂O

V. Ứng dụng

- Amino axit thiên nhiên (hầu hết là α-amino axit) là cơ sở để kiến tạo nên các loại protein của cơ thể sống

- Muối mononatri của axit glutamic được dùng làm mì chính (hay bột ngọt)

- Axit ε-aminocaproic và axit ω-aminoenantoic là nguyên liệu sản xuất tơ tổng hợp (nilon – 6 và nilon – 7)

- Axit glutamic là thuốc hỗ trợ thần kinh, methionin là thuốc bổ gan…

Trắc nghiệm Hóa học 12 Bài 10: Amino axit

Bài 1:

A.Axit glutamic.

B.Glyxin.

C.Alanin.

D.Valin.

Hiển thị đáp án

Bài 2:

A.4,23.

B.3,73.

C.4,46.

D.5,19.

Hiển thị đáp án

Bài 3:

A.Alanin.

B.Glyxin.

C.Lysin.

D.Valin.

Hiển thị đáp án

Bài 4:

A.Glyxin.

B.Lysin.

C.Metylamin.

D.Axit glutamic.

Hiển thị đáp án

Bài 5:

A.6,66.

B.5,55.

C.4,85.

D.5,82.

Hiển thị đáp án

Bài 6:

A.1.

B.2.

C.3.

D.4.

Hiển thị đáp án

Bài 7:

A. CH₃COOC₂H₅

B. HCOONH₄

C. C₂H₅NH₂

D. H₂NCH₂COOH

Hiển thị đáp án

Bài 8:

A.Ở nhiệt độ thường, các amino axit đều là chất lỏng.

B.Axit glutamic là thành phần chính của bột ngọt,

C.Amino axit thuộc loại hợp chất hữu cơ tạp chức.

D.Các amino axit thiên nhiên hầu hết là các -amino axit.

Hiển thị đáp án

Bài 9:

A.H₂NC₂H₄COOH.

B.H₂NCH₂COOH.

C.H₂NC₃H₆COOH.

D.H₂NC₄H₈COOH.

Hiển thị đáp án

Bài 10:

A.CH₃NH₂.

B.H₂NCH(CH₃)COOH.

C.H₂NCH₂COOH.

D.C₂H₅NH₂.

Hiển thị đáp án