Hãy trình bày diễn biến và kết quả của quá trình phiên mã

Giải Sinh học 12 Bài 2: Phiên mã và dịch mã

Bài 1 (trang 14 SGK Sinh học 12):

Lời giải:

- Quá trình tổng hợp ARN trên mạch khuôn ADN được gọi là quá trình phiên mã. Tuy gen có cấu tạo 2 mạch nucleotit nhưng trong mỗi gen chỉ có một mạch được làm khuôn (mạch mã gốc) để tổng hợp ARN. Trước hết enzim ARN polimeraza bám vào vùng điều hòa của gen tại đầu 3’ của mạch gốc của gen để tháo xoắn để lộ ra mạch mã gốc có chiều 3'→ 5' và bắt đầu tổng hợp mARN tại vị trí đặc hiệu (khởi đầu phiên mã).

- Sau đó, ARN polimeraza trượt dọc theo mạch mã gốc gen để tổng hợp nên phân tử mARN theo nguyên tắc bổ sung (A với U, T với A, G với X và X với G) theo chiều 5^' → 3^'.

- Khi enzim di chuyển tới cuối gen gặp tín hiệu kết thúc thì quá trình phiên mã dừng lại, phân tử mARN vừa tổng hợp được giải phóng. Vùng nào trên gen vừa phiên mã xong thì 2 mạch đơn của gen đóng xoắn ngay lại.

- Ở tế bào nhân sơ, mARN sau phiên mã được trực tiếp dùng làm khuôn để tổng hợp protein. Còn ở tế bào nhân thực, mARN sau phiên mã phải được sửa đổi, cắt bỏ các intron, nối các exon lại với nhau rồi qua màng nhân ra tế bào chất làm khuôn tổng hợp protein. Ngoài ra mARN của tế bào nhân thực còn gắn đuôi poly A và gắn mũ GTP để trong quá trình di chuyển mARN ra khỏi màng nhân sẽ không bị phân giải.

Kết quả: thông tin di truyền trên mạch mã gốc của gen được phiên mã thành phân tử mARN theo nguyên tắc bổ sung.