Giải Lịch sử 9 Bài 16 (Cánh diều): Trật tự thế giới mới từ năm 1991 đến nay

Giải bài tập Lịch sử 9 Bài 16: Trật tự thế giới mới từ năm 1991 đến nay

Mở đầu trang 88 Bài 16 Lịch Sử 9: Vậy từ năm 1991 đến nay, thế giới phát triển theo những xu hướng nào? Trật tự thế giới mới được hình thành ra sao?

Trả lời:

- Sau khi trật tự hai cực I-an-ta sụp đổ (1991), trong những năm cuối thế kỉ XX, trật tự thế giới dẫn được định hình theo xu hướng đơn cực, trong đó, Mỹ là siêu cường duy nhất.

- Tuy nhiên, xu hướng hình thành trật tự đơn cực chi tồn tại trong thời gian ngắn. Trật tự thế giới dân chuyển sang xu hướng mới vào đầu thế kỉ XXI, theo hướng “đa cực”, với nhiều trung tâm cạnh tranh với nhau.

Câu hỏi trang 89 Lịch Sử 9: Nêu các xu hướng của thế giới từ năm 1991 đến nay.

Trả lời:

♦ Các xu hướng của thế giới từ năm 1991 đến nay:

- Thứ nhất, các nước điều chỉnh chiến lược, lấy hợp tác phát triển kinh tế làm trọng tâm. Cạnh tranh sức mạnh tổng hợp, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế, khoa học - kĩ thuật, thay thế cho chạy dua vũ trang trong Chiến tranh lạnh.

- Thứ hai, các nước lớn điều chỉnh quan hệ với nhau theo chiều hướng xây dựng quan hệ chiến lược ổn định và cân bằng, tránh xung đột.

Câu hỏi trang 89 Lịch Sử 9: Nêu những nét chính về sự hình thành trật tự thế giới mới từ năm 1991 đến nay.

Trả lời:

- Tháng 12-1991, Liên Xô tan rã, trật tự hai cực I-an-ta sụp đổ. Những biến động của tình hình thế giới, đặc biệt là sự phát triển mạnh mẽ của cách mạng khoa học - kĩ thuật và xu thế toàn cầu hoá, đã tác động mạnh mẽ đến sự ra đời của trật tự thế giới mới.

Luyện tập 1 trang 89 Lịch Sử 9: Vẽ sơ đồ tư duy về xu hướng phát triển và sự hình thành của trật tự thế giới từ năm 1991 đến nay.

Trả lời:

(*) Tham khảo:

Vận dụng 2 trang 89 Lịch Sử 9: Phân tích tác động của các xu hướng phát triển của thế giới đối với Việt Nam.

Trả lời:

♦ Các xu thế chính của thế giới sau Chiến tranh lạnh:

- Xu thế đa cực.

- Xu thế lấy phát triển kinh tế làm trung tâm.

- Xu thế đối thoại, hợp tác trong quan hệ quốc tế.

- Xu thế toàn cầu hóa.

♦ Một số tác động đến Việt Nam:

- Tác động tích cực:

+ Có điều kiện thuận lợi để tăng cường kết nối, thúc đẩy hợp tác và phát triển đất nước, nâng cao vị thế quốc gia.

+ Có cơ hội để đẩy mạnh quảng bá hình ảnh đất nước ra thế giới; tranh thủ được các nguồn lực để phục vụ cho công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống.

+ Tận dụng động lực phát triển từ cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

+ Tranh thủ được nguồn vốn đầu tư từ bên ngoài;

+ Có cơ hội để học hỏi về kinh nghiệm và phương pháp quản lí kinh tế, thể chế pháp luật, các mô hình phát triển kinh tế…

- Tác động tiêu cực:

+ Thách thức “chọn bên” sẽ gia tăng trong bối cảnh các nước lớn (Mĩ, Trung Quốc, Liên bang Nga, Đức,…) tăng cường cạnh tranh ảnh hưởng.

+ Nguy cơ mất độc lập, tự chủ, nhất là trong lĩnh vực kinh tế, văn hóa…

+ Thách thức về bảo vệ, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc ngày càng gia tăng.

+ Việt Nam cũng đối mặt nguy cơ tụt hậu và sự cạnh tranh quyết liệt khi tham gia hội nhập khu vực và quốc tế.

+ Các vấn đề an ninh phi truyền thống đe dọa đến ổn định trật tự xã hội và an ninh quốc gia, ví dụ như: tội phạm xuyên biên giới; biến đổi khí hậu; an ninh lương thực; an ninh năng lượng; an ninh mạng,…