Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới: TIỂU THUYẾT TẮT ĐÈN CỦA NGÔ TẤT TỐ

Giải SBT Ngữ Văn 8 Bài 10: Văn bản thông tin

Câu 11 trang 40 SBT Ngữ Văn 8 Tập 2: Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

TIỂU THUYẾT TẮT ĐÈN CỦA NGÔ TẤT TỐ

(1) Tiểu thuyết Tắt đèn của Ngô Tất Tố là một trong những tác phẩm tiêu biểu của văn học hiện thực Việt Nam giai đoạn 1932 – 1945. Tuy được in thành sách vào năm 1939, nhưng thực ra đây là tác phẩm đã được tác giả ấp ủ từ nhiều năm trước. Ngay từ năm 1936, báo Tương lai và báo Việt nữ đã đăng một số chương trong Tắt đèn. Do ảnh hưởng của phong trào đấu tranh sôi nổi thời kì Mặt trận Dân chủ (1936 – 1939), vấn đề nông dân đã trở thành một đề tài lớn trong văn học Việt Nam đương thời, được nhiều nhà văn thuộc các khuynh hướng khác nhau đề cập. Cuộc sống cơ cực của người nông dân bị áp bức, bóc lột tàn tệ được Ngô Tất Tố quan tâm tha thiết từ lâu. Do có sự gắn bó sâu sắc với người nông dân, yêu cầu của thời đại đã trở thành sự thôi thúc bên trong của nhà văn. Tắt đèn là sự tổng hợp cả bề rộng và bề sâu những điều ông đã quan sát, cảm xúc, suy nghĩ về cuộc sống người nông dân đương thời.

Tắt đèn là một trong những thành tựu đặc sắc của tiểu thuyết Việt Nam trước năm 1945. Kết cấu tác phẩm chặt chẽ, rất liền mạch, giàu tính kịch. Đặc biệt, với số trong trang ít ỏi, Tắt đèn đã dựng nên một số tính cách điển hình" khá hoàn chỉnh một hoàn cảnh điển hình”. Khi vừa ra đời, tác phẩm đã được dư luận tiến bộ nhiệt liệt hoan nghênh. Vũ Trọng Phụng coi Tắt đèn là “một tiểu thuyết có luận đề xã hội, hoàn toàn phụng sự dân quê, một áng văn có thể gọi là kiệt tác, tùng lai chưa từng thấy”

(Theo Nguyễn Hoành Khung, Từ điển văn học bộ mới, NXB Thế giới, Hà Nội, 2003)

a) Văn bản Tiểu thuyết “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố được viết nhằm mục đích gì?

b) Hoàn thành bảng sau để tìm hiểu thông tin được trình bày trong mỗi phần của văn bản:

Phần	Thông tin được giới thiệu
	Ý chính	Thông tin cụ thể làm rõ ý chính
(1)	Mẫu: Giới thiệu chung về tác phẩm Tắt đèn.	Mẫu: - Thể loại: tiểu thuyết; tác giả: Ngô Tất Tố. - Tác phẩm tiêu biểu của văn học hiện thực Việt Nam giai đoạn 1932 – 1945. - Được in thành sách năm 1939. - Một số chương được in từ năm 1936 trên báo Tương lai và Việt nữ. - Nguyên nhân ra đời: sự thôi thúc của thời đại và sự quan tâm tha thiết của nhà văn với cuộc sống của người nông dân.
(2)
(3)

c) Từ bảng trên, hãy chỉ ra những nội dung nào là thông tin khách quan về tác phẩm Tắt đèn, những nội dung nào là ý kiến chủ quan của người giới thiệu về tác phẩm.

d) Theo em, có thể đảo trật tự trình bày nội dung của các phần trong văn bản được không? Vì sao?

e) Ngoài các thông tin được giới thiệu trong văn bản, em còn muốn biết thêm điều gì nữa về tác phẩm Tắt đèn? Em làm thế nào để có được các thông tin đó?

g) Dựa vào nội dung của văn bản trên, kết hợp với những tìm hiểu của em về tác phẩm Tắt đèn, hãy tạo một văn bản đồ hoạ (infographic) để giới thiệu tác phẩm.

Trả lời:

a) Văn bản có mục đích giới thiệu thông tin cho bạn đọc về nội dung và nghệ thuật cuốn tiểu thuyết Tắt đèn của nhà văn Ngô Tất Tố.

b)

Phần	Thông tin được giới thiệu
	Ý chính	Thông tin cụ thể làm rõ ý chính
(1)	Giới thiệu chung về tác phẩm Tắt đèn.	- Thể loại: tiểu thuyết; tác giả: Ngô Tất Tố. - Tác phẩm tiêu biểu của văn học hiện thực Việt Nam giai đoạn 1932 – 1945. - Được in thành sách năm 1939. - Một số chương được in từ năm 1936 trên báo Tương lai và Việt nữ. - Nguyên nhân ra đời: sự thôi thúc của thời đại và sự quan tâm tha thiết của nhà văn với cuộc sống của người nông dân.
(2)	Tóm tắt tác phẩm Tắt đèn.	- Làng Đông Xá căng thẳng, ngột ngạt trong những ngày sưu thuế. - Nhà chị Dậu thuộc dạng cùng đinh, không có tiền nộp sưu nên anh Dậu bị đánh trói, mang ra đình. - Dù đã bán cái Tí và đàn chó mới mở mắt cho lão Nghị Quế, nhưng anh Dậu vẫn bị bắt lại vì phát sinh thêm suất sưu của người em chồng đã chết từ năm ngoái chưa đóng. - Van xin tha cho chồng không được, chị Dậu liều mạng chống lại quyết liệt. - Chị Dậu bị bắt lên huyện, quan phủ Tư Ân giở trò bỉ ổi, chị kiên quyết chống lại. - Để có tiền nộp sưu, chị đành gửi con, lên tỉnh đi ở vú. - Trong một đêm “tắt đèn”, quan phủ già dâm đãng đã mò vào buồng chị. Chị gạt tay hắn, chạy ra ngoài sân giữa lúc trời tối đen như mực, “tối như tiền đồ của chị”.
(3)	Giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm Tắt đèn.	- Dựng lên bức tranh chân thực, điển hình về xã hội Việt Nam đương thời, có sức tố cáo mãnh liệt: + Nạn thuế thân, cuộc sống cùng quẫn, thê thảm của người nông dân bị áp bức, mâu thuẫn đối kháng gay gắt trong lòng xã hội Việt Nam trước cách mạng. + Chân dung đại diện của giai cấp thống trị tàn ác, xấu xa, mất hết tính người trong xã hội nông thôn khi đó. + Điển hình chân thực, đẹp đẽ, khoẻ mạnh về người phụ nữ nông dân lao động: nỗi lòng của người mẹ, người vợ; sự đảm đang, tháo vát, ý nhị; ý thức về nhân phẩm mạnh mẽ. - Thành tựu đặc sắc của tiêu thuyết Việt Nam trước năm 1945: + Kết cấu chặt chẽ, liền mạch, giàu kịch tính. + Xây dựng tính cách điển hình trong hoàn cảnh điển hình. - Khi vừa ra đời, tác phẩm được dư luận tiến bộ hoan nghênh nhiệt liệt.

c) Các thông tin khách quan về tác phẩm Tắt đèn gồm:

- Tên tác phẩm, tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm.

- Phần tóm tắt nội dung tác phẩm.

- Đánh giá của nhà văn Vũ Trọng Phụng về tác phẩm.

Các thông tin thể hiện ý kiến chủ quan của người viết về tác phẩm gồm:

- Đánh giá và làm rõ giá trị nội dung của tác phẩm.

- Đánh giá và làm rõ giá trị nghệ thuật của tác phẩm.

d) Văn bản không thể thay đổi trình tự sắp xếp nội dung vì nó sẽ phá vỡ tính lô gích của bài viết. Bài viết đi từ giới thiệu chung khái quát về tác phẩm đến tóm tắt nội dung tiểu thuyết Tắt đèn và cuối cùng đánh giá về giá trị nội dung, nghệ thuật của tác phẩm là hợp lí. Trình tự bài đã đáp ứng được mục đích đặt ra của người viết. Chính vì vậy, việc thay đổi thứ tự khiến nội dung không có sự kiện kết và gợi mở đến người đọc.

e) - Ngoài những thông tin trong văn bản, em còn muốn biết thêm những nhận định, đánh giá của các nhà phê bình văn học khác về tác phẩm.

- Để biết thêm thông tin, em có thể tìm đọc ở các nguồn:

+ Tìm đọc tác phẩm Tắt đèn.

g) Sơ đồ tư duy: