Đọc lại văn bản Ai đã đặt tên cho dòng sông? trong SGK Ngữ văn 11, tập hai (tr. 36 – 37)

Giải SBT Ngữ văn 11 (Kết nối tri thức) Bài 7: Ghi chép và tưởng tượng trong kí

Bài tập 2 trang 10 SBT Ngữ văn 11 Tập 2: Đọc lại văn bản Ai đã đặt tên cho dòng sông? trong SGK Ngữ văn 11, tập hai (tr. 36 – 37), đoạn từ “Từ đây, như đã tìm đúng đường về” đến “chao nhẹ trên mặt nước như những vấn vương của một nỗi lòng” và trả lời các câu hỏi:

Câu 1 trang 10 SBT Ngữ Văn 11 Tập 2: Đoạn trích cung cấp những thông tin cơ bản nào về sông Hương và thành phố Huế?

Trả lời:

Đoạn trích cung cấp một số thông tin cơ bản về sông Hương và thành phố Huế: Hướng chảy, nhịp chảy của sông Hương ở từng quãng gắn với những địa danh cụ thể của thành phố Huế; nằm bên hai bờ sông Hương, Huế vẫn giữ nguyên dạng một đô thị cổ; đầu và cuối ngõ thành phố, những nhánh sông đào mang nước sông Hương toả đi khắp phố thị; sinh hoạt của những xóm thuyền chài ven sông Hương.

Câu 2 trang 10 SBT Ngữ Văn 11 Tập 2: Tính chất trữ tình được thể hiện như thế nào trong đoạn trích?

Trả lời:

Trong đoạn trích, tính chất trữ tình được thể hiện qua một số yếu tố:

- Những hình ảnh đẹp, lôi cuốn, in đậm cái nhìn đầy tình cảm của tác giả: “sông Hương vui tươi hẳn lên”; “dòng sông mềm hẳn đi, dòng tháng “chảy lặng lờ”; “sông Hương nằm ngay giữa lòng thành phố yêu quý của mình”.

- Sự thể hiện trực tiếp cái tôi tác giả: đại từ “tôi” nhiều lần xuất hiện, gần với trạng thái cảm xúc của người viết trước nét đẹp riêng của sông Hương và thành phố Huế.

Câu 3 trang 10 SBT Ngữ Văn 11 Tập 2: Đặc điểm nào của sông Hương được tác giả nhấn mạnh? Tác giả đã dùng những cách thức nào để nhấn mạnh đặc điểm đó?

Trả lời:

- Nhịp chảy lặng lờ, chầm chậm của sông Hương là điều được tác giả nhận mạnh trong đoạn trích.

- Cách thức để nhấn mạnh đặc điểm đó:

+ Nêu những yếu tố tác động làm giảm tốc độ chảy của dòng nước (những nhánh sông đào dẫn nước sông Hương toả đi khắp phố thị, hai hòn đảo nhỏ trên sông).

+ Dùng hình ảnh ví von: sông Hương khi qua thành phố đã trôi chậm, “cơ hồ chỉ còn là một mặt hồ yên tĩnh”.

Câu 4 trang 10 SBT Ngữ Văn 11 Tập 2: Khám phá sông Hương, tác giả có những liên tưởng gì? Phân tích ý nghĩa của những liên tưởng đó.

Trả lời:

Tác giả đã có những liên tưởng phong phú, bất ngờ, giàu ý nghĩa.

- Đường cong mềm mại của sông Hương khiến tác giả liên tưởng đến “tiếng “vâng” không nói ra của tình yêu”.

- Hình ảnh sông Hương nằm giữa lòng thành phố Huế khiến tác giả liên tưởng đến sông Xen (Seine) của Pa-ri (Paris), sông Đa-nuýp (Danube) của Bu-đa-pét (Budapest).

- Dòng chảy chầm chậm, lặng lờ của sông Hương khiến tác giả liên tưởng đến dòng Nê-va chảy xiết, đến câu nói bất hủ của một nhà triết học xưa về dòng đời chảy trôi bất tận, từ đó thêm quý cái lững lờ, nên thơ chỉ có ở con sông quê hương.

Câu 5 trang 10 SBT Ngữ Văn 11 Tập 2: Nhận xét về đặc điểm hình thức của các câu văn trong đoạn trích. Nêu tác dụng của các câu văn có đặc điểm như vậy.

Trả lời:

- Đặc điểm hình thức:

+ Chủ yếu viết các câu văn dài, nhiều vế, cấu trúc khá phức tạp. Những câu văn như thế vừa có khả năng chuyển tải nhiều thông tin (cả thông tin về đối tượng và thông tin về tình cảm của người viết dành cho đối tượng đó), vừa tạo ra nhịp điệu riêng, chậm rãi, phù hợp với hình ảnh được miêu tả và cảm xúc của người viết, góp phần làm nên giọng điệu riêng trong tuỳ bút của Hoàng Phủ Ngọc Tường.