Bố cục Thị Mầu lên chùa hay, chính xác nhất - Chân trời sáng tạo

Bố cục Thị Mầu lên chùa - Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo

A. Bố cục Thị Mầu lên chùa

- Phần 1: ( từ đầu… có ai như mày không): Thị Mầu đi lên chùa

- Phần 2: (còn lại): Tính cách, đặc điểm Thị Kính

B. Nội dung chính Thị Mầu lên chùa

Sau nỗi oan khuất của bản thân. Thị Kính - nàng nghĩ thương thân xót phận đành thay dạng nam nhi, xin vào chùa đi tu, được Sư Cụ nhận lời, đặt cho hiệu là Kính Tâm.Thị Mầu con gái phú ông vốn lẳng lơ trong làng thấy Kính Tâm Tâm đẹp người tốt nết, liền tìm mọi cách dụ Kính Tâm nhưng bị cự tuyệt.

C. Tóm tắt Thị Mầu lên chùa

Tóm tắt Thị Mầu lên chùa (mẫu 1)

Mãng Ông có con gái là Thị Kính đến tuổi lấy chồng, song chưa gả cho ai. Thiện Sĩ, học trò, dòng dõi thi thư, đến xin làm rể. Ông bằng lòng cho họ nên vợ nên chồng. Ở nhà Thiện Sĩ chăm chỉ học bài, Thị Kính bên cạnh miệt mài vá may. Đến đêm khuya chàng mệt, ngả lưng yên giấc. Nhìn cằm chồng có chiếc râu mọc ngược, sẵn có dao bén, nàng cầm lấy, định dùng để xén nó đi. Bất ngờ Thiện Sĩ choàng tỉnh thấy thế gạt tay vợ, đứng dậy hét toáng lên thất thần. Mẹ chồng chạy vào, nghe con trai kể, tưởng là con dâu định giết chồng, bèn mắng chửi và đuổi về nhà cha mẹ đẻ. Nàng nghĩ thương thân xót phận đành thay dạng nam nhi, xin vào chùa đi tu, được Sư Cụ nhận lời, đặt cho hiệu là Kính Tâm.Thị Mầu con gái phú ông vốn lẳng lơ trong làng thấy Kính Tâm Tâm đẹp người tốt nết, liền tìm mọi cách dụ Kính Tâm nhưng bị cự tuyệt.

D. Tác giả, tác phẩm Thị Mầu lên chùa

I. Tác giả

- Theo Hà Văn Cầu (chủ biên), Hà Văn Cầu – Hà Văn Trụ (biên soạn)

II. Tác phẩm Thị Mầu lên chùa (chèo cổ)

1. Thể loại:Chèo 

2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:

- Trích trong vở chèo “ Quan Âm Thị Kính”

3. Phương thức biểu đạt:Tự sự

4. Tóm tắt tác phẩm Thị Mầu lên chùa (chèo cổ)

Sau nỗi oan khuất của bản thân. Thị Kính - nàng nghĩ thương thân xót phận đành thay dạng nam nhi, xin vào chùa đi tu, được Sư Cụ nhận lời, đặt cho hiệu là Kính Tâm.Thị Mầu con gái phú ông vốn lẳng lơ trong làng thấy Kính Tâm Tâm đẹp người tốt nết, liền tìm mọi cách dụ Kính Tâm nhưng bị cự tuyệt. 

5. Bố cục tác phẩm Thị Mầu lên chùa (chèo cổ)

- Phần 1: ( từ đầu… có ai như mày không): Thị Mầu đi lên chùa

- Phần 2: (còn lại):  Tính cách, đặc điểm Thị Kính

6. Giá trị nội dung tác phẩm Thị Mầu lên chùa (chèo cổ)

- Phản ánh khao khát hạnh phúc tự do của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

- Phê phán, tố cáođạo đức giả của đạo đức quan phong kiến.

7. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Thị Mầu lên chùa (chèo cổ)

- Nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình

- Tình huống truyện đặc sắc lôi cuốn hấp dẫn.

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Thị Mầu lên chùa (chèo cổ)

1. Nhân vật Thị Mầu

* Lời nói:

- Đây rồi nhé

- Phải gió ở đâu! Chạy từ bao giờ rồi!

- Lẳng lơ đây cũng chẳng mòn

$\to$ Phóng khoáng, táo bạo, khác biệt với hình ảnh người phụ nữ truyền thống xưa

* Quan niệm về tình yêu

- Qua lời thoại của Thị Mầu, có thể thấy nhân vật này khá phóng khoáng, tự do suy nghĩ về tình yêu. Thị Mầu nghĩ rằng chỉ cần là mong nhớ, tương tư về người ta là mình có thể tư do đến bên người đó, không ngại quy giáo, lễ nghĩa. Là duyên thì mình đén ''Phải duyên thời lấy/ Chớ nghe họ hàng''

* Nét đặc sắc, nổi bật

- Nhân vật này có thể nói là mang một nét mới lạ so với hình ảnh người phụ nữ truyền thống.

- Thị Mầu đi ngược hăn với đạo lí, lễ nghĩa ngày xưa, thể hiện cái tôi rất mạnh.

- Điều này đã gây ấn tượng không nhỏ đến những người biết đến vở chèo

2. Nhân vật chú tiểu

* Ngoại hình:

- Đẹp như sao băng

- Cổ cao ba ngấn, lông mày nét ngang

* Lời nói:

- A di đà Phật! Cô cho tôi biết tên để ghi vào lòng sớ

- A di đà Phật

Một nén cũng biên

Một đồng cũng kể

- Ngẫm oan trái nhiều phen muốn khóc..

$\to$Trầm ổn, dịu dàng, mang mác buồn, hình ảnh đậm vẻ truyền thống của người phụ nữ thời phong kiến dù đã quy y cửa Phật

* Tính cách

 - Kiệm lời, không muốn nói chuyện nhiều với Thị Mầu, luôn tránh né.

E. Đọc tác phẩm Thị Mầu lên chùa

THỊ MẦU: Này chị em ơiNay mười tư mai đã là rằmAi muốn ăn oản thì năng lên chùa.Chị em lên chùa từ bao giờ nhỉ?
TIẾNG ĐẾ: Mười tư, rằm!THỊ MẦU: Thế mà Thị Mầu tôi mang tiếng lẳng lơĐò đưa cấm giá! tôi lên chùa từ mười ba.Mười ba,Tôi lên chùa thấy tiểu mười baThấy sư mười bốn, vãi già mười lămTôi muốn cho một tháng đôi rằmTrước vào lễ Phật, sau thăm vãi giàTôi bước vào lễ Phật Thích CaLễ đức Tam Thế, vua cha Ngọc Hoàng!.(xưng danh) Tôi Thị Mẫu con gái phú ôngThầy mẹ tôi tôn kính một lòngTiền cùng gạo lên chùa tiến cúng.Bạch nhà sư trong ấy, cho chú tiểu ra nhận lễ, cho tôi còn về nào.KÍNH TÂM: A di đà Phật! Chào cô lên chùa!THỊ MẦU: A di đà Phật!KÍNH TÂM: A di đà Phật Tam Bảo Như Lai Của ai phúc nấy A di đà Phật! Cô cho biết tên để tôi vào lòng sớTHỊ MẦU: Tên em ấy à?Là Thị Mầu, con gái phú ôngTuổi vừa đôi tám, chưa chồng đấy thầy tiểu ơi!Chưa chồng đấy nhá!KÍNH TÂM: A di đà Phật!Khấn nguyện thập phươngKính trình Tam Bảo!Lòng người có đạoĐêm của cúng dường?Một nén cũng biênMột đồng cũng kểTuy vân bạc lễĐãn kiến thành tâm?Phật tổ giám lâmQuý thần soi xét!A di đà Phật! Tôi đã đèn nhang xong, mời cô vào lễ Phật.THỊ MẦU: Người đâu mà đẹp như sao băng thế nhỉ? TIẾNG ĐẾ: Ai lại đi khen chú tiểu thế cô Mầu ơi! THỊ MẪU: Đẹp thì người ta khen chứ sao Này chị em oi, Người đâu đến ở chùa nàyẤy mấy thầy tiểu ơi!KÍNH TÂM: Nam mô A di đà Phật!THỊ MẪU: Ấy mấy thầy tiểu ơiTIẾNG ĐẾ: Mẫu ơi mất bò rồi!THỊ MẪU: Nhà tao còn ối trâu!Này thầy tiểu ơi!Thầy như táo rụng sân đìnhEm như gái rở!, đi rình của chua.Ấy mấy thầy tiểu ơi!KÍNH TÂM: Nam mô A di đà Phật.TIẾNG ĐẾ: Mẫu ơi nhà mày có mấy chị em? Có ai như mày không?THỊ MẪU: Nhà tao có chín chị em, chỉ có mình tao là chín chắn nhấtđấy!TIẾNG ĐẾ: Dơ lắm! Mầu ơiTHỊ MẪU: Kệ tao! Này thầy tiểu ơi, ăn với em miếng trầu đã nào, rồi để mõ đấy em đánh cholKÍNH TÂM: Nam mô A di đà Phật!THỊ MẪU: Ấy mấy thầy tiểu ơi!(hát ghẹo tiểu)Song đứng trước cửa chùa Tôi vào tôi gọi, thầy tiểu chẳng thưa, tôi buồnẤy mấy thầy tiểu ơi!Một cành tre, năm bảy cành trePhải duyên thì lấy, chớ nghe họ hàngẤy mấy thầy tiểu ơi!Mẫu đơn giống cảnh nhà thờĐôi ta chỉ quyết đợi chờ lấy nhauẤy mấy thầy tiểu ơi!Muốn cho có thiếp có chàng.Ba sáu mười tám, cơm hàng có canhẤy mấy thầy tiểu ơi!Trúc xinh trúc mọc sân đìnhEm xinh em đứng một mình chẳng xinh!(Nói) Bỏ mõ em đánh chỗ nào! Người đâu thấy gái mà lại chạy hết(Kính Tâm bỏ chạy)Chẳng trăm năm cũng một ngàyGương kia còn đó, tấm áo này còn hơiChị em ơi, tôi lấy hơi thầy tiêu xem, chị em nhé!À, kinh mõ của chú tiểu còn bỏ đó, thế nào cũng phải ra đây.Tôi tìm chỗ nấp, thế nào tôi cũng nắm tận tay chú tiểu thì tôi mới nghe!(nấp)KÍNH TÂM: (ra, nói) Ngẫm oan trái nhiều phen muốn khócThấy nhân duyên nghĩ lại nực cườiHẳn vô tình thế mới trêu ngươiVì hữu ý nên rằng hoảng mắtChứ có biết đâu mình cũng chỉ là…THỊ MẪU: (xông ra, nắm tay Kính Tâm) Đây rồi nhé!KÍNH TÂM: Mô Phật!THỊ MẪU: Bó mô Phật đi!KÍNH TÂM: Cô buông ra để tôi quét chùa kẻo sư phụ người quở chết!THỊ MẪU: Đưa chối đây em quét rồi em nói chuyện này cho mà nghelNày chú tiểu oilMong cho chú tiểu quét sânXích lại cho gần, cằm chổi quét thayLá tình không gió mà bay!Nào, ăn với em miếng giấu! đã nào! (Kính Tâm bỏ chạy)Phải gió ở đâu! Chạy từ bao giờ rồi!Ới này thầy tiểu ơi!Muốn rằng cây cải cho xanhThài lài, rau dệu? tám thành bờ treLắng tai tôi nói cho mà ngheTri Âm chẳng tỏ tri ânĐể tôi thương vụng nhớ thầm sầu riêng!TIẾNG ĐẾ: Sao lẳng lơ thế, cô Mầu ơi!THỊ MẦU: Lẳng lơ đây cũng chẳng mònChính chuyên cũng chẳng sơn son để thòi

F. Ý nghĩa nhan đề tác phẩm Thị Mầu lên chùa

Ý Nghĩa Nhan Đề Tác Phẩm Thị Mầu Lên Chùa nói về một cô nàng đỏng đảnh, lẳng lơ, đi ngược với đạo lí, lễ nghĩa ngày xưa nhưng lại thích đi chùa vì muốn treo ghẹo và tán tỉnh Tiểu Kính. Nhan đề này đã góp phần gây ấn tượng không nhỏ đến những người biết đến vở chèo cổ này.