Bố cục Xã trường – Mẹ Đốp hay, chính xác nhất - Chân trời sáng tạo

Bố cục Xã trường – Mẹ Đốp - Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo

A. Bố cục Xã trường – Mẹ Đốp

- Phần 2: Còn lai: Thái độ của mẹ Đốp

B. Nội dung chính Xã trường – Mẹ Đốp

Xã trưởng và mẹ Đốp đi rêu rao về việc Thị Mầu chưa có chồng mà đã có chửa. Mẫu thuẫn giữa hai người ngày càng lên cao.

C. Tóm tắt Xã trường – Mẹ Đốp

Tóm tắt Xã trường – Mẹ Đốp (mẫu 1)

Vở chèo làm nổi bật mối quan hệ giữa xã trưởng và mẹ Đốp. Một người là quản lí xã, một người là vợ người đi rao mõ. Cả hai rêu raao về việc thị Mầu có chửa khi chưa có chồng và từ đây, mối quan hệ giữa hai người ngày càng xấu đi

D. Tác giả, tác phẩm Xã trường – Mẹ Đốp

I. Tác giả

- Theo Hà Văn Cầu (chủ biên), Hà Văn Cầu – Hà Văn Trụ (biên soạn)

II. Tác phẩm Xã trường – Mẹ Đốp

1. Thể loại:Chèo 

2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:

- Trích trong vở chèo “ Quan Âm Thị Kính”

3. Phương thức biểu đạt:tự sự

4. Tóm tắt tác phẩm Xã trường – Mẹ Đốp

Xã trưởng và mẹ Đốp đi rêu rao về việc Thị Mầu chưa có chồng mà đã có chửa. Mẫu thuẫn giữa hai người ngày càng lên cao.

5. Bố cục tác phẩm Xã trường – Mẹ Đốp

- Còn lai: Thái độ của mẹ Đốp

6. Giá trị nội dung tác phẩm Xã trường – Mẹ Đốp

- Phơi bày tính cách, phẩm chất đạo đức của xã trưởng và mẹ Đốp.

7. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Xã trường – Mẹ Đốp

- Xây dựng tình huống độc đáo

- Khắc họa sâu sắc tính cách nhân vật

- Những từ ngữ giản dị, môc mạc, đặc trưng cua làng quê: đốp chát, bố cháu, chửa, con mẹ Đốp, tốt nái

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Xã trường – Mẹ Đốp

1. Nhân vật xã trưởng

- Đi rao mõ

- Làm cái thứ mõ thì bằng với sắc cái gì ?

$\to$Xã trưởng là nhân vật phản diện, Xã trưởng: khinh bỉ ra mặt, coi thường những người thấp kém hơn mình

- Tại dân vi tổng lí

Quốc pháp hữu công cầu

Ơn dân xã thuận bầu

Tôi đứng đầu hàng xã

$\to$ Xã trưởnglà người kênh kiệu, tự hào mà nói mình được chọn làm lí trưởng là do người dân đều đồng ý chọn, coi mình như là vua ở đây

2. Nhân vật mẹ Đốp

- Mộc đạc vang lừng

Kim thanh dóng dả

- Bất phận danh nhi tài túc

Vô chế lệnh nhi dân tòng

- Muôn việc sửa sang quyền cắt đặt

Một mình một chiếu thảnh thơi ngồi

$\to$Mẹ Đốp : đả kích, châm chọc chức xã trưởng

- Các cụ chửa được ngồi

- Thầy sai con đi rao mõ

$\to$Mẹ Đốp; dùng những từ ca ngợi ghề của mình cũng được trân trọng, cũng được dân bầu. Nói về chồng luôn dùng những từ thẳng thắn để nói về những gì chồng đạt được.

E. Đọc tác phẩm Xã trường – Mẹ Đốp

XÃ TRƯỞNG: (ra) Tại dân vi tổng líQuốc pháp hữu công hầu?Ơn dân xã thuận bầuTôi đứng đầu hàng xãNay cơ chừng động mả?Thị Mầu đã hoang thaiChiểu: lệ làng” ngả vạ° không saiBắt khoán” cứ một trăm quan quý?(gọi) Thằng bố Đốp đâu?MẸ ĐỐP: Đứa nào đến chất gì ngoài ấy?XÃ TRƯỞNG: Tao đây! Thầy xã đây! Ra ngay có việc cần nháiMẸ ĐỐP: Bố cháu trẩy! tỉnh lĩnh bằng? rồi ạ!Làm cái thứ mổ” thì băng với sắc cái gì?MẸ ĐỐP: Dạ, bố cháu cắp tráp! theo hầu cụ Bá lên tỉnh lĩnh bằng rồi ạ!Có chăng thì chết Chồng vắng thì vợ thay, ra ngày thầy bảo!MẸ ĐỐP: Này chị em ơi,Thương chồng nên phải lầm thanPhép đâu có bắt việc quan đàn bà.Thánh đế lên ngôiChẳng giấu gì mẹ Đốp là tôiTuy hình dáng miệng nói rằng cò”Khách đến nhà, Đốp mới bò raMiệng chào khách những câu như cắtNgày hôm nay xướng ca lạc đạc”Dựng mõ lên cung phụng làm trò.Ô rằng vậy:Chẳng giấu gì mẹ đình đám là tôiNghề ăn nói tôi vào trang đúng mựcBất phận danh nhi tài túcVô chế lệnh nhi dân tòng”Một mình tôi cả xã ngóng trôngĐiều phải trái tôi nay trước bác?!XÃ TRƯỞNG: Con này láo! Mày vật tao đi mà trước bảo dân tao à?MẸ ĐỐP: Nó là thế này: Làng có việc gì, thầy sai con đi rao mỡ,Từ việc hỉ cho trí việc hảo!Giấy quan về là phải báo với tôiTôi chưa ra là làng chữa được ngồi.XÃ TRƯỞNG: Cái con mẹ Đốp này! Nhật nhật đa hĩ, lộng giả thành chân”.Mày chưa ra thì làng chưa được ngồi thời mày là bà tiên chữ làng này à?MẸ ĐỐP: Dạ, nó là thế này: Con chưa ra trải chiếu thì làng ngôi xuống đất hay sao?XÃ TRƯỞNG: Ờ con mẹ Đốp nó nói thế mà có líMẸ ĐỐP: Có thơ rằng:Mõ tôi cả tiếng? lại dài hơiMột xã cử bầu chẳng phải chơiMộc đạc” vang lừng hoà cả xãKim thanh° dóng dả” khắp đồi nơiGần xa chốn chốn đều nghe hiệuLàng nước ai ai cũng quý nhời”Muôn việc sửa sang quyền cắt đặtMột mình một chiếu thảnh thơi ngồi.XÃ TRƯỞNG: Thơ hay đấy nhỉ.MẸ ĐỐP: Thầy có mang giấy bút đi không?XÃ TRƯỞNG: Giấy bút để làm gì?MẸ ĐỐP: Thầy khen thơ hay thì chép lấy đem về nhà mà treo!XÃ TRƯỞNG: Hay là hay với cánh mõ nhà mày, chứ xã trưởng lại treo thơ mõ à?MẸ ĐỐP: Sao thầy lại cứ nhìn tôi thế vậy?XÃ TRƯỞNG: Nhà Bếp lớp này xem ra ảnh gái dễ coi lắm nhỉ?MẸ ĐỐP: Thưa thầy, con còn hiếm! lắm ạ! Mới được có mười cháu thôi ạ,XÃ TRƯỞNG: Tốt nái mới nhất Này, nhà Đốp! Hôm nào mát giời, táo sang gửi mày một đứa nháiMẸ ĐỐP: Thây chớ nói vậy! Bố cháu đứng ngoài kia nó nghe thấy rồi nó lại ghen!XÃ TRƯỞNG: Ghen cái gì? Thấy mày mát tay nên tập định đưa sang gửi mày nuôi hộ vài đứa chứ tao lại thèm… thèm… ấy à? Dở hồn!Sao cũng có ngày đấy! Thôi đi rao mõ điMẸ ĐỐP: Thầy bảo rao thế nào ạ?Nghe đây này:Trình làng trình chạThượng hạ tây đôngCon gái phú ôngTên là Mầu ThịTư tình ngoại ý”Mãn nguyệt có thaiMời già trẻ gái traiRa đình mà ăn khoán.Còn ông Đồ Điếc không nghe thấy thì phải vào tận nhà nghe chưa?MẸ ĐỐP: Thầy nói một mạch thế thì con nhớ làm sao được. Hay là thế này vậy: Nhà cháu đi trước đánh mõ, thầy đi sau rao hộ nhà cháu.XÃ TRƯỞNG: Thế ra tao làm dây tớ mõ à? Láo nào!MẸ ĐỐP: Vậy thầy thủng thắng nói lại để nhà cháu nhập tâm vậy!(bốc miệng xã trưởng bỏ vào dải yếm)XÃ TRƯỞNG: Kìa sao mày lại bốc mộ tao bó vào đấy, hả?MẸ ĐỐP: Không bó vào đấy thì nhà cháu không nhớ được ạ!XÃ TRƯỞNG: Kìa, có nhấc cao cái dải yếm lên không, uế tạp hết mõm tao còn gì?MẸ ĐỐP: Cao lắm rồi! Ù, ừ. Giãy nảy! Đi này, đi này! Thế là xong tất, xong hết!XÃ TRƯỞNG: Sao không rao lên, kia?MẸ ĐỐP: Xong tất cả rồi đấy alXÃ TRƯỞNG: Tao bảo mày đi rao cơ mà.MẸ ĐỐP: Dạ, người ta bảo “Gửi lời thì nói, gửi gói thì mở”. Nhà cháu mở tung cả ra đấy thôi.(Xã Hưởng đánh mẹ Đốp)MẸ ĐỐP: Ối bố Đốp ơi là bố Sếp ơi! Đi đâu để thầy Xã thầy ấy ăn hiếp tôi đây này.XÃ TRƯỞNG: Thôi, thôi! Lọt tại làng sáng tai họ! bây giờ! Nín đi!Thôi tao xin mày! Rồi tao đền cho thúng thóc! Đi ra điNhớ vào mời bằng được cạ Đề Điếc, nhớ đấy nghe không?

F. Ý nghĩa nhan đề tác phẩm Xã trường – Mẹ Đốp

Ý Nghĩa Nhan Đề Tác Phẩm Xã Trưởng Mẹ Đốp là gì? Thực tế thì nhan đề này là do người biên soạn văn bản đặt tên, chủ yếu nêu lên hai nhân vật chính của đoạn trích đó là xã trường và mẹ Đốp. Cả hai cùng rêu rao về việc Thị Mầu chưa có chồng mà mà đã có chửa, từ đó phê phán tầng lớp chức dịch như xã trưởng nhưng lại có tính trêu ghẹo, đùa cợt người khác.