Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua

Giải VBT Lí 9 Bài 24: Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua

Lí thuyết trang 69-70-71 VBT Vật Lí 9

I - TỪ PHỔ, ĐƯỜNG SỨC TỪ CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA

1. Thí nghiệm

C1. Giống nhau: Bên ngoài giống với từ phổ của thanh nam châm.

Khác nhau: Trong lòng ống dây có các đường mạt sắt được sắp xếp gần như song song với nhau.

C2. Các đường sức từ của ống dây tạo thành những đường cong khép kín, bên trong ống dây là các đường thẳng song song cách đều nhau dọc theo trục của ống dây.

Vẽ mũi tên chỉ chiều của đường sức từ vào hình 24.1.

C3. Chiều các đường sức từ ở hai đầu ống dây đi ra ở một đầu và đi vào ở đầu kia cũng giống như của thanh nam châm. Đường sức đi ra từ cực Bắc và đi vào ở cực Nam của ống dây.

+ Cực Bắc là đầu của ống dây mà khi ta nhìn thẳng vào tiết diện thẳng của ống dây ở đầu đó thì ta thấy dòng điện chạy ngược chiều kim đồng hồ.

+ Cực Nam là đầu của ống dây mà khi ta nhìn thẳng vào tiết diện thẳng của ống dây ở đầu đó thì ta thấy dòng điện chạy cùng chiều kim đồng hồ.

2. Kết luận

a) Phần từ phổ ở bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua và bên ngoài của thanh nam châm giống nhau. Trong lòng ống dây cũng có các đường sức từ, được sắp xếp gần như song song với nhau.

b) Đường sức từ của ống dây là những đường cong khép kín.

c) Giống như thanh nam châm, tại hai đầu ống dây, các đường sức từ có chiều cùng đi vào một đầu và cùng đi ra ở đầu kia.

Hai đầu của ống dây có dòng điện chạy qua cũng là hai từ cực.

Đầu có các đường sức đi ra gọi là từ cực Bắc.

Đầu có các đường sức từ đi vào gọi là từ cực Nam.

II - QUY TẮC NẮM TAY PHẢI

1. Chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào?

a) Dự đoán: Nếu đổi chiều của dòng điện qua các vòng của ống dây thì chiều đường sức có thay đổi.

b) Làm thí nghiệm kiểm tra kết quả cho thấy: chiều đường sức có thay đổi.

c) Kết luận: Chiều đường sức từ của ống dây phụ thuộc vào chiều của dòng điện chạy qua các vòng dây.

2. Quy tắc nắm tay phải

a) Phát biểu quy tắc: Nắm tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây.

b) Khi đổi chiều dòng điện chạy qua các vòng dây vẽ trên hình 24.3SGK thì đường sức từ trong lòng ống dây có chiều ngược lại so với ban đầu.

III - VẬN DỤNG

C4. Đầu A của ống dây là cực Nam, đầu B là cực Bắc.

C5. Kim nam châm vẽ sai là kim số 5.

Các kim nam châm được vẽ lại và chiều dòng điện chạy qua các vòng dây được chỉ ra trên hình 24.2.

C6. Đầu A của ống dây là cực Bắc, còn đầu B là cực Nam.