Sự chuyển hoá năng lượng trong các hiện tượng cơ, nhiệt, điện

Giải VBT Lí 9 Bài 60: Định luật bảo toàn năng lượng

Lí thuyết trang 167-168 VBT Vật lí 9

I - SỰ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG TRONG CÁC HIỆN TƯỢNG CƠ, NHIỆT, ĐIỆN

1. Biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại. Hao hụt cơ năng

a) Thí nghiệm

C1. Từ A đến C: Thế năng của hòn bi giảm dần; động năng tăng dần.

Từ C đến B: Động năng giảm dần; thế năng tăng dần.

C2. Thế năng của viên bi ở vị trí A lớn hơn thế năng của viên bi ở điểm B.

C3. Năng lượng của viên bi không thể lớn hơn thế năng mà ta đã cung cấp cho nó lúc ban đầu.

Dạng năng lượng mới xuất hiện là: nhiệt năng xuất hiện do ma sát.

b) Kết luận 1. Trong các hiện tượng tự nhiên, thường có sự biến đổi giữa thế năng và động năng, cơ năng luôn luôn giảm. Phần cơ năng hao hụt đi đã chuyển hoá thành nhiệt năng.

2) Biến đổi cơ năng thành điện năng và ngược lại. Hao hụt cơ năng

C4. Trong máy phát điện, năng lượng đã biến đổi từ cơ năng thành điện năng.

Trong động cơ điện, năng lượng đã biến đổi từ dạng điện năng thành cơ năng.

C5. Thế năng ban đầu cung cấp cho quả nặng A lớn hơn thế năng mà quả nặng B thu được.

b) Kết luận 2. Trong động cơ điện, phần lớn điện năng chuyển hoá thành cơ năng.

Trong máy phát điện, phần lớn cơ năng chuyển hoá thành điện năng.

Phần năng lượng hữu ích thu được cuối cùng bao giờ cũng nhỏ hơn phần năng lượng ban đầu cung cấp cho máy. Phần năng lượng hao hụt đi đã biến thành dạng năng lượng khác.

II - ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG

Năng lượng không tự sinh ra hoặc tự mất đi mà chỉ chuyển hoá từ dạng này sang dạng khác, hoặc truyền từ vật này sang vật khác.

III - VẬN DỤNG

C7. Dùng loại bếp đun củi cải tiến tiết kiệm được củi đun hơn là dùng kiềng ba chân vì: Nhiệt năng do củi đốt cung cấp một phần vào nồi làm nóng nước, phần còn lại truyền cho môi trường xung quanh theo định luật bảo toàn năng lượng. Bếp cải tiến có vách cách nhiệt, giữ cho nhiệt năng ít bị truyền ra ngoài, tận dụng được nhiệt năng để đun hai nồi nước.