Lý thuyết Luyện tập: Tính chất của cacbon, silic và hợp chất của chúng (mới 2023 + Bài Tập) - Hóa học 11

Lý thuyết Hóa 11 Bài 19: Luyện tập: Tính chất của cacbon, silic và hợp chất của chúng

Bài giảng Hóa 11 Bài 19: Luyện tập: Tính chất của cacbon, silic và hợp chất của chúng

Kiến thức trọng tâm

I. Cacbon

1. Đơn chất

- Chất rắn, không tan trong nước, có các dạng thù hình: Kim cương, than chì, fuleren, than vô định hình.

- Tính khử:

C + CO₂$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$2CO

C + 2CuO$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$2Cu + CO₂↑

C + 2H₂SO₄ (đặc)$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$CO₂ + 2SO₂ + 2H₂O

- Tính oxi hóa:

C + 2H₂$\stackrel{\mathrm{Ni},500°\mathrm{C}}{\to }$CH₄

3C + 4Al$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$Al₄C₃

2. Oxit

a) Cacbon monooxit (CO)

- CO là oxit trung tính. Không màu, không mùi, nhẹ hơn không khí, ít tan trong nước, rất độc.

- CO có tính khử mạnh ở nhiệt độ cao:

Fe₃O₄ + 4CO$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$3Fe + 4CO₂↑

CuO + CO$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$Cu + CO₂↑

b) Cacbon đioxit (CO₂)

- Khí không màu, không mùi, nặng hơn không khí, dễ hóa lỏng, không duy trì sự cháy và sự sống. Ở trạng thái rắn, CO₂ gọi là nước đá khô.

- CO₂ là một oxit axit:

CO₂ + H₂O ⇄ H₂CO₃

CO₂ + NaOH → NaHCO₃

- Tính oxi hóa:

2Mg + CO₂$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$2MgO + C

3. Axit cacbonic (H₂CO₃)

- Là axit rất yếu và kém bền.

H₂CO₃ ⇄ CO₂↑ + H₂O

- Trong nước, điện li yếu:

${\mathrm{H}}_2{\mathrm{CO}}_3\to {{\mathrm{HCO}}_3}^{-}+{\mathrm{H}}^{+}{{\mathrm{HCO}}_3}^{-}\to {{\mathrm{CO}}_3}^{2-}+{\mathrm{H}}^{+}$       

4. Muối cacbonat

- Tính tan: Muối hiđrocacbonat đa số dễ tan (trừ NaHCO₃ hơi ít tan). Muối trung hoà không tan trong nước (trừ cacbonat của kim loại kiềm và amoni).

- Tác dụng với axit:

CaCO₃ + 2HCl→CaCl₂ + CO₂↑ + H₂O

NaHCO₃ + HCl→NaCl + CO₂↑ + H₂O

- Tác dụng với dung dịch kiềm:

NaHCO₃ + NaOH → Na₂CO₃ + H₂O

- Dễ bị nhiệt phân hủy:

2NaHCO₃$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$Na₂CO₃ + CO₂↑ + H₂O

CaCO₃$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$CaO + CO₂↑

II. Silic

1. Đơn chất

- Silic là chất rắn có 2 dạng thù hình: Si vô định hình, Si tinh thể.

- Tính khử:

Si + 2F₂$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$SiF₄

2NaOH + Si + H₂O$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$Na₂SiO₃ + 2H₂↑

- Tính oxi hóa:

2Mg + Si$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$Mg₂Si

2. Silic đioxit (SiO₂)

- Dạng tinh thể, không tan trong nước, nhiệt độ nóng chảy là 1713^oC, tồn tại trong tự nhiên ở dạng cát và thạch anh.

Hình 1: Thạch anh

- Tan chậm trong kiềm hoặc cacbonat kim loại kiềm nóng chảy:

SiO₂ + 2NaOH$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$Na₂SiO₃ + H₂O

- Tác dụng với HF (dùng để khắc thủy tinh).

SiO₂ + 4HF→SiF₄ + 2H₂O

3. Axit silixic (H₂SiO₃)

- Là chất dạng keo, không tan trong nước. Khi sấy khô, axit silixic mất 1 phần nước tạo silicagen (được dùng để hút ẩm):

Hình 2: Silicagen

- H₂SiO₃ là axit rất yếu, yếu hơn H₂CO₃:

Na₂SiO₃ + CO₂ + H₂O → Na₂CO₃ + H₂SiO₃↓

4. Muối silicat

- Muối silicat của kim loại kiềm dễ tan trong nước.

- Dung dịch đậm đặc của Na₂SiO₃, K₂SiO₃ được gọi là thủy tinh lỏng, có nhiều ứng dụng trong thực tế.

Trắc nghiệm Hóa 11 Bài 19: Luyện tập: Tính chất của cacbon, silic và các hợp chất của chúng

u 1:

A.CO

B.CO₂

C.CH₄

D.CCl₄

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích:

Trong các vụ hỏa hoạn thì CO₂ là khí gây ngạt vì không duy trì sự sống.

Ở nhiệt độ cao,CO₂ phản ứng với C:

$C+C{O}_2\stackrel{t^o}{\to }2CO$

Và chính CO này làm cho máu đông tụ → Cản trở sự vận chuyển oxi của máu.

Câu 2:

A.HCl

B.CO                       

C.N₂                        

D.CO₂

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích:

Thành phần chính của khí than khô gồm:

CO: 32,2 %

H₂: 0,5%

CO₂: 1,5 %

N₂: 66,8 %

Câu 3:

A.Na₂CO₃nóng chảy

B.NaOH nóng chảy. 

C.dung dịch HF.       

D.dung dịch HCl.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích:

$A.Si{O}_2+N{a}_{2}C{O}_3\stackrel{t^o}{\to }N{a}_{2}Si{O}_3+C{O}_{2}B.Si{O}_2+2NaOH\stackrel{t^o}{\to }N{a}_{2}Si{O}_3+H_{2}OC.Si{O}_2+4HF\to Si{F}_4+2H_{2}O$

$D.Si{O}_2+HCl\to$không phản ứng

Câu 4:

A.3,75                     

B.3,88                     

C.2,48                     

D.3,92

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích:

$n_{\downarrow }=0,09mol\to n_{C{O}_2}=0,09mol$

→ n_{O oxit phản ứng}= $n_{C{O}_2}=0,09mol$

→ $m=5,36-0,09.16=3,92gam$

Câu 5:

A.NaNO₃

B.NaCl

C.NaOH

D.NaAlO₂

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích:

- Loại A và B vì không xảy ra phản ứng

- Loại C vì NaOH + CO_2 dư → NaHCO₃

- D thỏa mãn.

NaAlO₂ + CO₂ + 2H₂O → Al(OH)₃↓ + NaHCO₃

Câu 6:

(a) Nhỏ dung dịchNa₂CO₃vào dung dịchBaCl₂.

(b) Cho dung dịchNH₃vào dung dịchHCl.

(c) Sục khíCO₂vào dung dịchHNO₃.

(d) Nhỏ dung dịchNH₄Clvào dung dịchNaOH.

Số thí nghiệm xảy ra phản ứng hóa học là

A.1                       

B.2                         

C.3                        

D.4

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích:

(a) Na₂CO₃ + BaCl₂ → BaCO_3­↓ + 2NaCl

(b) NH₃ + HCl → NH₄Cl

(c) CO₂ + HNO₃ → không phản ứng.

(d) NH₄Cl + NaOH → NH₃↑ + H₂O + NaCl

Câu 7:

(a) C + H₂O (hơi)$\stackrel{t^o}{\to }$

(b) Si + NaOH + H₂O$\stackrel{t^o}{\to }$

(c) FeO + CO$\stackrel{t^o}{\to }$

(d) Cu(NO₃)₂$\stackrel{t^o}{\to }$

Số phản ứng sinh ra đơn chất là

A.1                          

B.2                           

C.3                          

D.4

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích:

(a) C + H₂O (hơi)$\stackrel{t^o}{\to }$CO + H₂

(b) Si + 2NaOH + H₂O$\stackrel{t^o}{\to }$Na₂SiO₃+ 2H₂

(c) FeO + CO$\stackrel{t^o}{\to }$Fe + CO₂

(d) 2Cu(NO₃)₂$\stackrel{t^o}{\to }$2CuO + 4NO₂+ O₂

Câu 8:

A.Si + dung dịch HCl đặc$\to$

B.CO₂+ dung dịchNa₂SiO₃$\to$

C.Si + dung dịch NaOH$\to$

D.SiO₂+ Mg$\stackrel{t^o}{\to }$

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích:

A. Si + dung dịch HCl đặc ® không phản ứng

B.CO₂ + Na₂SiO₃ + H₂O → Na₂CO₃ + H₂SiO₃

C.Si + 2NaOH + H₂O $\stackrel{t^o}{\to }$Na₂SiO₃ + 2H₂

D.SiO₂ + 2Mg$\stackrel{t^o}{\to }$2MgO + Si

Câu 9:

A.C + O₂$\stackrel{t^o}{\to }$CO₂

B.C + 2H₂$\stackrel{t^o}{\to }$CH₄

C.3C + 4Al$\stackrel{t^o}{\to }$ Al₄C₃

D.3C + CaO$\stackrel{t^o}{\to }$CaC₂

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích:

A. Thể hiện tính khử.

B và C. Thể hiện tính oxi hóa.

D. Vừa thể hiện tính khử vừa thể hiện tính oxi hóa.

Câu 10:

A.CO₂                     

B.H₂S

C.CO

D.SO₂

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích: