Khi đóng công tắc K: Kim nam châm sẽ bị lệch ra khỏi hướng Nam - Bắc

Giải VBT Lí 9 Bài 22: Tác dụng từ của dòng điện – Từ trường

Lí thuyết trang 64-65 VBT Vật lí 9

I - LỰC TỪ

1. Thí nghiệm

C1. Khi đóng công tắc K:

Kim nam châm sẽ bị lệch ra khỏi hướng Nam - Bắc.

Lúc đã nằm cân bằng, kim nam châm không song song với dây dẫn nữa.

2. Kết luận

Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kì đều gây ra tác dụng lực (gọi là lực từ) lên kim nam châm đặt gần nó. Ta nói rằng dòng điện có tác dụng từ.

II - TỪ TRƯỜNG

1. Thí nghiệm

C2. Đưa kim nam châm đến các vị trí khác nhau xung quanh dây dẫn có dòng điện hoặc xung quanh thanh nam châm thì kim nam châm sẽ bị lệch ra khỏi hướng Nam - Bắc.

C3. Kim nam châm luôn chỉ một hướng xác định.

2. Kết luận

- Không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt trong nó. Ta nói trong không gian đó có từ trường.

- Tại mỗi vị trí nhất định trong từ trường của thanh nam châm hoặc của dòng điện kim nam châm luôn chỉ một hướng xác định.

3. Cách nhận biết từ trường

a) Để phát hiện ra từ trường: Dùng kim nam châm thử đưa vào không gian cần kiểm tra. Nếu có lực từ tác dụng lên kim nam châm thì nơi đó có từ trường.

b) Kết luận: Nơi nào trong không gian có lực từ tác dụng lên kim nam châm thì nơi đó có từ trường.

III - VẬN DỤNG

C4. Đặt kim nam châm lại gần dây dẫn AB. Nếu kim nam châm lệch khỏi hướng Nam - Bắc thì dây dẫn AB có dòng điện chạy qua.

C5. Thí nghiệm đặt kim nam châm ở trạng thái tự do, khi đã đứng yên, kim nam châm luôn chỉ hướng Nam - Bắc. Xoay kim nam châm một góc xoay nào đó, khi cân bằng, nam châm lại trở về theo hướng Bắc Nam địa lí. Chứng tỏ rằng xung quanh Trái Đất có từ trường.

C6. Ta có thể kết luận: Xung quanh kim nam châm có từ trường khác từ trường Trái Đất.