Cảm hứng và sáng tạo - Tác giả tác phẩm Ngữ văn lớp 12 - Kết nối tri thức

Tác giả tác phẩm: Cảm hứng và sáng tạo - Ngữ văn 12

I. Tác giả Nguyễn Trần Bạt

- Nguyễn Trần Bạt (1946 – 2020), quê ở tỉnh Nghệ An, là luật sư, doanh nhân, nhà nghiên cứu xã hội.

- Một số tác phẩm tiêu biểu: Suy tưởng (2005), Cải cách và sự phát triển (2005), Văn hóa và con người (2006), Cải cách và sự phát triển (2005),…

II. Tìm hiểu văn bản Cảm hứng và sáng tạo

1. Thể loại

- Tác phẩm Cảm hứng sáng tạo thuộc thể loại: Văn bản nghị luận.

2. Xuất xứ

- Nguyễn Trần Bạt, Cội nguồn cảm hứng, NXB Hội Nhà văn – Công ti TNHH Phát hành sách Sài Gòn, Hà Nội, 2011, tr.37 - 47.

3. Phương thức biểu đạt

- Phương thức biểu đạt: nghị luận.

4. Bố cục Cảm hứng và sáng tạo

- Phần 1 (từ đầu đến có mặt): biểu hiện của cảm hứng.

- Phần 2 (tiếp theo đến cộng đồng): vai trò của cảm hứng đối với sự phát triển.

- Phần 3 (tiếp theo đến xã hội): sự sáng tạo vô tận của con người nhờ cảm hứng biến chuyển.

- Phần 4 (đoạn còn lại): khẳng định tầm quan trọng của cảm hứng và sáng tạo.

5. Tóm tắt Cảm hứng và sáng tạo

Văn bản đề cập đến cảm hứng và vai trò của cảm hứng trong cuộc sống cá nhân và cộng đồng. Đây được coi là vấn đề có tính ảnh hưởng cao đối với đời sống của mỗi cá nhân hay một cộng đồng xã hội.

6. Giá trị nội dung

- Văn bản đưa ra những diễn giải chi tiết, rõ ràng về khái niệm của cảm hứng, quan điểm cũng như thái độ của tác giả khi bàn về vấn đề đã làm sáng tỏ tầm quan trọng của cảm hứng và vai trò thiết yếu của nó trong cuộc sống ngày nay.

7. Giá trị nghệ thuật

- Lập luận rõ ràng, mạch lạc.

- Lí lẽ, dẫn chứng xác đáng, bố cục rành mạch.

III. Tìm hiểu chi tiết văn bản Cảm hứng và sáng tạo

1. Vấn đề cảm hứng và vai trò của cảm hứng

a. Khái niệm

- Là trạng thái tinh thần đặc biệt: Khi con người say mê, hứng thú, dồn hết tâm trí vào một việc gì đó.

- Là nguồn động lực thúc đẩy con người sáng tạo: Giúp con người vượt qua những rào cản, khó khăn, để hoàn thành tốt công việc.

- Là trạng thái cảm xúc mãnh liệt: Nảy sinh từ những rung động trước cái đẹp, cái cao cả, trước những điều mới mẻ, kỳ diệu.

b. Vai trò của cảm hứng trong sáng tạo

- Là điều kiện tiên quyết: Thiếu cảm hứng, sáng tạo sẽ trở nên gượng gạo, thiếu sức sống.

- Là chìa khóa mở ra cánh cửa sáng tạo: Giúp con người tìm ra những ý tưởng mới mẻ, độc đáo.

- Là động lực thúc đẩy con người: Giúp con người nỗ lực hết mình để hoàn thành tác phẩm.

2. Phạm vi ảnh hưởng và mối quan hệ giữa cảm hứng và trí tuệ

- Đối với cá nhân:

+ Giúp con người hoàn thiện bản thân, phát triển tài năng.

+ Mang lại niềm vui, sự hứng khởi trong cuộc sống

+ Góp phần tạo nên thành công trong công việc.

- Đối với cộng đồng:

+ Thúc đẩy sự phát triển của khoa học, kỹ thuật, văn hóa, xã hội.

+ Góp phần tạo nên những giá trị tinh thần cao đẹp cho con người.

- Mối quan hệ giữa cảm hứng và trí tuệ:

+ Cảm hứng và trí tuệ là hai yếu tố bổ sung cho nhau: Cảm hứng giúp trí tuệ hoạt động hiệu quả hơn, trí tuệ giúp cảm hứng được định hướng và phát huy đúng đắn.

+ Cảm hứng giúp trí tuệ: Nhìn nhận vấn đề một cách sáng tạo, tìm ra những giải pháp mới mẻ.

+ Trí tuệ giúp cảm hứng: Được kiểm soát và định hướng, tránh sa vào những ảo tưởng, mơ hồ.

- Mối quan hệ giữa cảm hứng và tự do:

+ Cảm hứng cần có tự do để phát triển: Khi con người được tự do tư tưởng, tự do sáng tạo, họ sẽ dễ dàng có được cảm hứng.

+ Cảm hứng giúp con người: Trân trọng tự do, đấu tranh cho tự do.

3. Quan điểm, thái độ của tác giả khi bàn về vấn đề cảm hứng trong hoạt động sáng tạo của con người

- Cảm hứng là yếu tố quan trọng: Điều kiện tiên quyết cho sáng tạo.

- Cảm hứng cần được kết hợp với trí tuệ và tự do: Để tạo nên những tác phẩm sáng tạo có giá trị.

- Trân trọng, đề cao vai trò của cảm hứng: "Cảm hứng là cái thiêng liêng nhất của người nghệ sĩ".

- Khuyến khích con người tìm kiếm, khơi gợi cảm hứng: "Hãy mở rộng tâm hồn để đón nhận cảm hứng".

- Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết hợp cảm hứng với trí tuệ và tự do: "Cảm hứng cần được kiểm soát bởi lý trí và được chắp cánh bởi tự do".

- Lập luận chặt chẽ, logic: Phân tích mối quan hệ giữa cảm hứng với trí tuệ, tự do.

- Giọng văn say mê, truyền cảm hứng: Thể hiện niềm tin vào sức mạnh của cảm hứng.

IV. Đọc văn bản Cảm hứng và sáng tạo

Cảm hứng và sáng tạo

(Trích)

Nguyễn Trần Bạt

Như vậy, cảm hứng là nhân tố vô cùng quan trọng đối với sự phát triển. Một con người không có cảm hứng, một dân tộc không có cảm hứng thì sẽ luôn luôn lười biếng và không còn khát vọng để đi tìm cái mới ngoài những thứ mà mình đã có, và do đó, không thể phát triển được. Tất cả các dân tộc đều phải ý thức một cách rõ ràng về việc gieo trồng cảm hứng phát triển xã hội và tất nhiên, quá trình này buộc phải bắt đầu từ việc khích lệ cảm hứng của mỗi cá nhân. Điều đó đồng nghĩa với việc phải xây dụng chế độ dân chủ để tự do trở thành cảm hứng cơ bản khích lệ con người tham gia một cách hiệu quả vào tiến trình phát triển của cá nhân và của cả cộng đồng.

Tóm lại, cảm hứng và sáng tạo luôn đi liền với nhau, gắn kết với nhau bởi xúc tác là tự do. Có thể nói, chính cảm hứng và tình yêu tự do đã tạo ra những thành tựu và những dấu ấn có giá trị vĩnh cửu trong tiến trình phát triển của xã hội loài người.

(Nguyễn Trần Bạt, Cội nguồn cảm hứng, NXB Hội Nhà văn – Công ti TNHH Phát hành sách Sài Gòn, Hà Nội, 2011, tr. 37 – 47)