Bố cục Vịnh Tản Viên sơn (Chân trời sáng tạo) chính xác nhất

- Phần 1 (4 câu thơ đầu): vẻ đẹp của núi Tản Viên.

- Phần 2 (4 câu thơ còn lại): tâm tư, tình cảm của tác giả đối với thiên nhiên núi Tản Viên và vị thân là chủ nhân đỉnh núi ấy.

Vịnh Tản Viên sơn

Cao Bá Quát

Danh sơn sơn thượng cổ kim truyền,

Tứ vọng đoàn đoàn nhược tản viện.

Văn mại trùng tiêu tinh khả trích,

Địa dao vạn nhận thuỷ vô quyền.

Yên hà trường toả vô trần cảnh,

Tuyền thạch nhàn thể bất lão tiên

Đường Ý đảm hàn, Cao thúc thủ.

Nguy nhiên Nam cực trấn Nam thiên!

(In trong Cao Bá Quát toàn tập, tập một, Trung tâm nghiên cứu Quốc học và NXB Văn học, 2004, tr. 1071 – 1072)

Dịch nghĩa:

Vịnh núi Tản Viên

Trên đỉnh núi nổi tiếng danh truyền xưa nay,

Nhìn bốn phương thấy tròn tròn như cái lọng.

Mây trôi qua tầng trời, tưởng có thể hái được những ngôi sao,

Đất trải dài vạn thước, nước không làm gì nổi.

Dưới màn khói sương bao phủ không còn thấy cảnh trần gian,

Giữa cảnh suối đá sống thảnh thoi một vị tiên không gia

Đường Ý Tông khiếp đảm, Cao Biền bó tay,

Đỉnh Tản Viên cao sừng sững ở phương Nam trấn giữ trời Nam.

Dịch thơ:

Núi dậy nổi tiếng tự ngàn năm,

Bốn mặt tròn xoe ngất một vòm.

Đỉnh sát từng trời sao dễ với,

Đất cao muốn bậc, nước khôn chòm.

Đá khe vui thú tiên không tuổi,

Mây răng thường ngăn cảnh khác phàm,

Cao chịu bó tay, Đường Ý khiếp,

Phương Nam chất ngất trấn trời Nam.

(In trong Cao Bá Quát toàn tập, Khương Hữu Dụng dịch, tập một, Trung tâm nghiên cứu Quốc học và NXB Văn học, 2004, tr. 1072 – 1072)

Bài thơ ca ngợi vẻ đẹp của núi Tản Viên

- Thể hiện sự khoáng đạt, cao khiết, mạnh mẽ, rắn rỏi khi miêu tả thiên nhiên núi Tản Viên. Khi đứng trước thắng cảnh ấy, tình cảm của ông bao giờ cũng là tình cảm hai chiều: Yêu thương và trách nhiệm.

- Thể hiện sự khâm phục, kính trọng, ca ngợi thần núi Tản Viên, qua đó bộc lộ ước muốn cứu dân, cứu nước của Cao Bá Quát. Đồng thời, tác giả giúp người đọc thấy được khí thế hào hùng của dân tộc qua hình ảnh núi Tản Viên.

- Thể thơ thất ngôn bát cú đặc sắc.

- Sử dụng phép đối, nhân hoá linh hoạt.

- Vừa mang mầu sắc cổ điển, vừa mang tính hiện đại.